مطالعات راهبردی سیاست بین الملل

اتحاد اسرائیل و آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران از منظر موازنه تهدید

مجید عباسی؛ الهام شهبازی

دوره 6، شماره 11 ، بهمن 1402، صفحه 7-22

https://doi.org/10.22080/jpir.2020.16723.1087

چکیده

با توجه به اینکه در دوره پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، رژیم اسرائیل به عنوان موجودیتی نامشروع و اشغالگر تلقی شده و یکی از سیاست های اصولی جمهوری اسلامی ایران در خاورمیانه در حمایت از جنبش های مقاومت ... بیشتر با توجه به اینکه در دوره پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، رژیم اسرائیل به عنوان موجودیتی نامشروع و اشغالگر تلقی شده و یکی از سیاست های اصولی جمهوری اسلامی ایران در خاورمیانه در حمایت از جنبش های مقاومت بر علیه اسرائیل قرار دارد، این رژیم با احساس تهدید مواجه بوده و همواره تلاش داشته است تا در برابر این تهدید به ایجاد موازنه بپردازد. لذا این پژوهش با مبنا قرار دادن نظریه موازنه تهدید استفن والت و با پژوهشی تئوریک در پی پاسخ به این پرسش اصلی می باشد که؛ عوامل مؤثر بر احساس تهدید و هراس رژیم اسرائیل از جمهوری اسلامی ایران و دلایل نزدیکی آن به ایالات متحده آمریکا از دیدگاه نظریه موازنه ی تهدید چیست؟ در پاسخ به سؤال اصلی این فرضیه مورد آزمون قرار می گیرد که؛ حمایت جمهوری اسلامی ایران از جنبش های مقاومت و قطع ارتباط و اعلام عدم مشروعیت رژیم اسرائیل در دوره پس از پیروزی انقلاب اسلامی، تلاش برای افزایش قدرت و دست یابی به انرژی هسته ای و تشکیک در موضوع هولوکاست که بهانه اشغال سرزمین ملت فلسطین است، موجب شده که این رژیم، جمهوری اسلامی ایران را تهدیدی علیه موجودیت خود قلمداد کند. این امر موجب نزدیکی بیش از پیش این رژیم به ایالات متحده بر علیه جمهوری اسلامی ایران با هدف کاستن از تهدیدات مزبور شده است.

اقتصاد سیاسی روابط اُروپا و آمریکا با چین (2016-2001)

علیرضا کوهکن؛ مهرداد فلاحی برزکی

دوره 6، شماره 11 ، بهمن 1402، صفحه 23-54

https://doi.org/10.22080/jpir.2020.18420.1106

چکیده

نفوذ سیاسی و اقتصادی اتّحادیه‌ی اُروپا و ایالات متحده‌ی آمریکا در مسائل جهانی، عملاً آنها را در زمره‌ی مهم‌ترین بازیگران نظام بین‌الملل قرار داده است، به گونه‌ای که شناخت کامل بسیاری از جریانات ... بیشتر نفوذ سیاسی و اقتصادی اتّحادیه‌ی اُروپا و ایالات متحده‌ی آمریکا در مسائل جهانی، عملاً آنها را در زمره‌ی مهم‌ترین بازیگران نظام بین‌الملل قرار داده است، به گونه‌ای که شناخت کامل بسیاری از جریانات و فرآیندهای حاکم بر روابط بین-الملل در سطوح مختلف سیاسی و اقتصادی بدون توجّه به نقش و تأثیر آنها امکان‌پذیر نیست. همچنین این دو بازیگر به عنوان بزرگ‌ترین قطب اقتصادی دنیا با بیشترین روابط تجاری دوجانبه و نیز بالاترین رقم سرمایه‌گذاری بین یکدیگر شناخته می‌شوند و همواره در تلاش‌اند تا مسائل و جریانات‌ مهم جهانی را مطابق با منافع و علائق خود هدایت نمایند. از سوی دیگر، ظهور چین و نفوذ فزاینده‌ی آن در عرصه‌ی جهانی، همواره یکی از مسائلی بوده که اتّحادیه‌ی اُروپا و ایالات متحده‌ی آمریکا به آن توجه ویژه‌ای داشته‌اند. همانگونه که انقلاب کمونیستی چین، دولتی مارکسیستی را جایگزین حکومتی ناسیونالیستی کرد، اصلاحات اقتصادی «شیائوپینگ» باعث ایجاد تغییر موازنه‌ی قدرت در اقتصاد جهانی شد. با توجّه به موارد فوق، این مقاله درصدد است تا به این پرسش بپردازد که روابط اقتصادی اُروپا و آمریکا در قبال چین چگونه و تحت تأثیر چه متغیرهایی بوده است؟ بدین منظور در این مقاله با بررسی دقیق روابط اقتصادی میان این سه بازیگر مهم بین‌المللی به این نتیجه دست یافته‌ایم که علی‌رغم تمامی تفاوت‌ها در زمینه‌های تاریخی و سطح توسعه‌ی سیستم سیاسی-اقتصادی و همچنین اختلافات و مقاومت‌های چین در برابر اُروپا و آمریکا در ابعاد گوناگون، اُروپا و چین طرفین را تهدیدی جدّی نمی‌دانند و شاهد تضاد استراتژیک عمیق و حادی نیز میان واشنگتن و پکن نیستیم.

فضای مجازی و چالش های حقوق بین الملل در مواجهه با حملات سایبری

علی رستمی فر

دوره 6، شماره 11 ، بهمن 1402، صفحه 55-74

https://doi.org/10.22080/jpir.2023.23733.1292

چکیده

امروزه بسیاری از زیرساخت‌های حیاتی در زمینه‌های انرژی، سلامت، حمل‌ونقل (دریایی، هوایی، زمینی وحتی فضای ماورای جو) و مخابرات، به سیستم‌های رایانه ای و شبکه‌های اینترنتی وابستگی شدید دارند، چنین بستری ... بیشتر امروزه بسیاری از زیرساخت‌های حیاتی در زمینه‌های انرژی، سلامت، حمل‌ونقل (دریایی، هوایی، زمینی وحتی فضای ماورای جو) و مخابرات، به سیستم‌های رایانه ای و شبکه‌های اینترنتی وابستگی شدید دارند، چنین بستری مفاهیم حملات مسلحانه و زور را تغییر داده زیرا دولت های متخاصم عملیات خصمانه خود را در فضای سایبری انجام می دهند، این حملات در برخی موارد زیرساخت های یک کشور را نابود می کند و آثار مخرب چنین اقداماتی به مراتب بیشتر عملیات های نظامی خواهد بود، از اینرو اهمیت تدوین سازوکارهای بین المللی ضرورتی اجتناب ناپذیر می باشد، پرسش این است که قواعد فعلی حاکم بر روابط بین المللی با تکیه بر کدام گزاره ها امکان مقابله با عملیات های خرابکارانه را می دهد؟ و قواعد حقوق بین الملل ظرفیت این را دارد که حملات سایبری را به عنوان مصداق توسل به زور شناسایی کند یا خیر؟ به نظر می رسد پاسخ به پرسش های های مطروحه در گرو تحلیل واقعیت های موجود بین المللی است، تاکنون قواعد الزام آور بین المللی در این زمینه وضع نشده و دولت ها تنها براساس اصل دفاع مشروع پاسخ های لازم را به این عملیات می دهند اما در موضوع جبران خسارات و تفکیک مرز اقدامات مشروع و غیرمشروع هیچ قاعده ای وجود ندارد وآنگهی شناسایی حملات سایبری به عنوان مصداق زور دشوار می باشد، نگارنده در این مقاله سعی دارد تفسیری منطقی و توصیفی از قواعد حقوق بین الملل، کاربرد قواعد مذکور با تمرکز بر رویکرد ابزارگرا، هدف گرا و اثرگرا در فضای سایبری تحلیل نماید.

دیپلماسی سلامت اتحادیه اروپا در دوران شیوع کووید-19

علی باقری دولت آبادی؛ مرضیه کرمی؛ محمد مجاهدزاده

دوره 6، شماره 11 ، بهمن 1402، صفحه 75-94

https://doi.org/10.22080/jpir.2024.23739.1293

چکیده

کشورهای اروپایی پیشتاز خلق مفهوم دیپلماسی‌‌سلامت در قرن 19 محسوب‌می‌گردند. این کشورها در طول یک سده گذشته مجموعه‌ای از اقدامات برای تقویت دیپلماسی‌سلامت جهانی در پرتو سازمان بهداشت جهانی اتخاذ‌کردند. ... بیشتر کشورهای اروپایی پیشتاز خلق مفهوم دیپلماسی‌‌سلامت در قرن 19 محسوب‌می‌گردند. این کشورها در طول یک سده گذشته مجموعه‌ای از اقدامات برای تقویت دیپلماسی‌سلامت جهانی در پرتو سازمان بهداشت جهانی اتخاذ‌کردند. در آغاز سال 2020 اعضای این اتحادیه نیز همانند سایر کشورهای جهان شیوع گسترده کووید-19 در داخل کشورهای خود را تجربه‌کردند. سوالی که مطرح‌می‌شود این است که با توجه به سابقه گسترده کشورهای اروپایی در دیپلماسی‌سلامت، عملکرد دیپلماسی‌سلامت اتحادیه‌اروپا در دوران شیوع کووید-19 چگونه بوده است؟ فرضیه پژوهش بر این گزاره استوار‌گردید که «دیپلماسی‌سلامت اتحادیه‌اروپا برای مقابله با کووید-19 کارامد و موفق بوده‌است». برای ارزیابی فرضیه از روش کیفی از نوع اکتشافی و شیوه تحلیلی-تبیینی استفاده‌گردید. همچنین داده‌های لازم به روش کتابخانه‌ای گرداوری‌شدند. یافته‌های پژوهش نشان‌می‌دهد این اتحادیه برخلاف آنچه انتظار‌می‌رفت در عرصه دیپلماسی‌سلامت جهانی موفق ظاهر‌نگردیده است. آنها در هیچ یک از ابعاد دیپلماسی‌سلامت پساکووید یعنی دیپلماسی‌ماسک و دیپلماسی‌واکسن موفقیت چشمگیری بدست‌نیاورند. اتحادیه اروپا به جای اینکه کووید-19 را به فرصتی برای تقویت حضور بین‌المللی خود تبدیل‌کند و رهبری جهان را در‌دست‌گیرد گرفتار ملی‌گرایی و منطقه‌گرایی گردید. همچنین، همه‌گیری کرونا نشان‌داد که تا چه میزان گزاره‌هایی که لیبرالیست‌ها درخصوص همکاری دولت‌ها و وابستگی متقابل بیان‌می‌کنند در شرایط بحرانی و در کانون نشر این نظریه‌ها-اروپا- می‌تواند در سایه تردید قرارگیرد.

جایگاه چین در ادبیات جهان پساآمریکایی (یک بررسی نظری)

مجید دشتگرد؛ عیسی مرادی افراپلی

دوره 6، شماره 11 ، بهمن 1402، صفحه 95-112

https://doi.org/10.22080/jpir.2023.24017.1301

چکیده

ادبیات جهان پساآمریکایی به مجموعه‌ای از آرای متفکرین سیاسی و بین‌المللی اشاره دارد که پیرامون بحث امکان ورود بازیگران جدید به عرصه‌ی نظام بین‌الملل و احتمال خروج سیاست جهانی از وضعیت تک‌قطبی شکل ... بیشتر ادبیات جهان پساآمریکایی به مجموعه‌ای از آرای متفکرین سیاسی و بین‌المللی اشاره دارد که پیرامون بحث امکان ورود بازیگران جدید به عرصه‌ی نظام بین‌الملل و احتمال خروج سیاست جهانی از وضعیت تک‌قطبی شکل گرفته است. این پژوهش بر این موضوع تمرکز دارد و تلاش می‌کند که دیدگاه‌ها و رهیافت‌های مختلفی که در این زمینه ارائه‌شده را مورد بحث و بررسی قرار داده و نشان دهد که چین به‌عنوان یک بازیگر تجدیدنظرطلب و ناراضی از سیستم توزیع قدرت، در این ادبیات از چه جایگاهی برخوردار است. بر این اساس، سؤال اصلی پژوهش حاضر این است که چین در ادبیات جهان پساآمریکایی از چه جایگاه و موقعیتی برخوردار می‌باشد؟ طبق یافته‌ها و نتایج این پژوهش، اکثر دیدگاه‌ها و نگرش‌های ارائه‌شده در قالب ادبیات جهان پساآمریکایی، چین را به‌عنوان یکی از محتمل‌ترین هماوردان آمریکا در آینده مدنظر قرار داده و اکثر متفکرین روابط بین‌الملل (مانند جان مرشایمر، فرید زکریا، هنری کسینجر، جان آیکنبری و دیگران) نیز این کشور را در زمره‌ی اصلی‌ترین چالش گران آینده نظام بین‌الملل در نظر می‌گیرند. روش جمع‌آوری اطلاعات اولیه این پژوهش به‌صورت کتابخانه‌ای بوده و نویسنده با استفاده از روش تحلیلی-توصیفی به سؤال تحقیق پاسخ خواهد داد. همچنین داده‌های اولیه پژوهش به کمک استدلال منطقی تجزیه‌وتحلیل خواهد شد.

واکاوی حضور چین در خلیج فارس در قبال آمریکا از دیدگاه سیاست موازنه گرای نرم رابرت پیپ

محمد بیدگلی؛ اصغر رجبی ده برزوئی

دوره 6، شماره 11 ، بهمن 1402، صفحه 113-127

https://doi.org/10.22080/jpir.2024.24225.1307

چکیده

بررسی رفتار بازیگران مختلف در عرصه نظام بین الملل که مستقیما با راهبردهای امنیتی- سیاسی ایران مرتبط هستند، حائز اهمیت می باشد. جمهوری خلق چین مایل به ایفای نقش مهم تر و ارتقای جایگاه در منطقه استراتژیک ... بیشتر بررسی رفتار بازیگران مختلف در عرصه نظام بین الملل که مستقیما با راهبردهای امنیتی- سیاسی ایران مرتبط هستند، حائز اهمیت می باشد. جمهوری خلق چین مایل به ایفای نقش مهم تر و ارتقای جایگاه در منطقه استراتژیک خاورمیانه است .محرک اصلی جمهوری خلق چین در فعال تر شدن در خلیج فارس نیاز به انرژی نفت و گاز و به موازات آن کم رنگ شدن نقش ایدئولوژیک این کشور در سیاست خارجی از دهه هشتاد به بعد است.هدف پژوهش حاضرپاسخ به این سئوال اساسی است که حضور چین در خلیج فارس در قبال ایالات متحده آمریکا از دیدگاه سیاست موازنه گرای نرم رابرت پیپ چیست؟ این مقاله با استفاده از روش اسنادی با اتکا به منابع مکتوب کتابخانه ای و مقالات اینترنتی و با الهام گرفتن از نظریه موازنه گرای نرم رابرت پیپ انجام پذیرفته است. نتایج پژوهش حاضرنشان می دهد که با تشدید افول قدرت آمریکا در جهان، چین امروز خواهان جایگاه قوی تری در نظام بین‌الملل است و به موازات افزایش نیاز خود به انرژی های فسیلی نفت و گاز به حضور گسترده خود در قالب همکاری های مختلف تجاری و اقتصادی در قالب صادرات کالا و خدمات با بازیگران اصلی خلیج فارس در سایه سیاست کلان موازنه نرم با ایالات متحده آمریکا، رویکرد تعامل با غرب و آمریکا را در حوزه خلیج فارس دنبال کرده و می کوشد جایگاه خود را در منطقه به عنوان یک بازیگر فرامنطقه ای تثبیت و ارتقاء دهد.

واکاوی جایگاه فناوری های نوظهور در روابط چین و ایالات متحده امریکا: مطالعه موردی فناوری ۵جی

حامد اصلانی؛ سید عباس عراقچی؛ احسان باقری دانا

دوره 6، شماره 11 ، بهمن 1402، صفحه 129-146

https://doi.org/10.22080/jpir.2024.24647.1315

چکیده

در طول یک دهه گذشته روابط چین و ایالات متحده دورانی پر تنش را سپری کرده است. چین با سرعت و زیرکی تمام به سمت تبدیل شدن به یک قطب جدید در نظام بین الملل در حال حرکت است، و یکی از ابعاد تداوم این روند برای چین ... بیشتر در طول یک دهه گذشته روابط چین و ایالات متحده دورانی پر تنش را سپری کرده است. چین با سرعت و زیرکی تمام به سمت تبدیل شدن به یک قطب جدید در نظام بین الملل در حال حرکت است، و یکی از ابعاد تداوم این روند برای چین بهره مندی از به روز ترین فناوری ها بخصوص در حوزه اطلاعاتی و ارتباطاتی و توسعه نفوذ جهانی خود به واسطه این مسئله است. فناوری نسل پنجم شبکه ارتباطات سیار سلولی یا شبکه های تلفن همراه یا به اختصار 5جی میرود تا زمینه ساز انقلاب صنعتی چهارم در طول تاریخ معاصر جهان شود و چین با اشراف بر این موضوع در سالهای اخیر تلاش کرده است تا به توسعه دهنده اصلی این فناوری بدل شود. چنین فناوری بی شک حوزه های اقتصادی، صنعتی و امنیتی را در جهان دچار دگرگونی میکند. پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که دلایل تبدیل فناوری 5جی به یکی از علل مهم تشدید تنش در روابط چین و ایالات متحده در طول سالهای اخیر چیست؟ مقاله حاضر با هدف واکاوی تاثیرات این فناوری در روابط چین و ایالات متحده آمریکا و با تمسک به چارچوب نظری واقع گرایی تهاجمی و روش توصیفی تحلیلی، این فرضیه را اثبات می‌کند که فناوری 5جی به دلیل تاثیرات اقتصادی، امنیتی و تکنولوژیکی و رقابت برای تفوق بر آن، تبدیل به یکی از علل چالش در روابط چین و ایالات متحده شده است.

مطالعه نقش هژمونیک سازمان های بشردوستانه ایالات متحده آمریکا در عراق با تأکید بر رسانه های اینترنتی

احمد فاتحی؛ مهری بهار

دوره 6، شماره 11 ، بهمن 1402، صفحه 147-166

https://doi.org/10.22080/jpir.2023.24682.1316

چکیده

از نظر گرامشی جامعه مدنی به معنای سازمان ها و ابزارهایی است که سلطه از طریق آن‌ها در تمام حوزه های فرهنگ و اندیشه پراکنده می‌شود. هرچند بیشتر تعریف ها، سازمان های مردم نهاد را خارج از دولت و فعال در بخش ... بیشتر از نظر گرامشی جامعه مدنی به معنای سازمان ها و ابزارهایی است که سلطه از طریق آن‌ها در تمام حوزه های فرهنگ و اندیشه پراکنده می‌شود. هرچند بیشتر تعریف ها، سازمان های مردم نهاد را خارج از دولت و فعال در بخش خصوصی می دانند، بخش گسترده ای از فعالیت های آن ها در میان دولت های محلی، ملی و بین المللی است و علیرغم این که اقدامات این سازمان ها، ظاهراً دارای ماهیتی بی طرفانه و مردمی است، به نظر می رسد نوعی از آن ها دارای کارکرد ترویج ایدئولوژی هستند. در پژوهش حاضر سازمان های بشردوستانه آمریکایی در عراق به عنوان میدان پژوهش انتخاب گردیدند و در ادامه با استفاده از نظریه هژمونی گرامشی نشان داده شد چگونه این سازمان ها در نقش مروجان ایدئولوژی آمریکایی ظاهر شده و به عنوان روشنفکران ارگانیک با فعالیت در فضای جامعه مدنی، مشروعیت گروه سلطه را بازتولید می کنند. در این مطالعه با استفاده از روش تحقیق مطالعه اسنادی و تحلیل محتوای کیفی، بخش «درباره ما» دو سایت آمریکایی آژانس توسعه بین المللی آمریکا و سازمان غیرانتفاعی امیدست، که به مخاطبان عراقی خدمات ارائه می دهند؛ مورد مطالعه قرار گرفت. سپس نشان داده شد ایالات متحده در این رسانه ها با استفاده از بازنمایی فعالیت های خود، از طریق تمرکز بر مفاهیمی مانند تقویت جامعه مدنی، حمایت از صلح، اعتلای فرهنگی، ارتقای علمی و موضوعاتی از این دست، به اعمال هژمونی و سلطه فرهنگی در فضای جامعه عراقی می پردازد.

عضویت در کنوانسیون های پالرمو و سی اف تی و تاثیر آن بر امنیت ملی ایران

محمد پورقربان؛ شیرین زارعپور

دوره 6، شماره 11 ، بهمن 1402، صفحه 167-186

https://doi.org/10.22080/jpir.2023.25033.1325

چکیده

امنیت جامعه و حفظ منافع، موضوعی است که همواره نگرانی بشر را از ادوار گذشته و بسیار دور به خود اختصاص داده است به طوری که هرگاه دولتی قصد امتیاز دادن و پذیرفتن تعهدی داشته، به مفهوم امنیت و منافع ملی در ... بیشتر

روابط فرامنطقه ای در پرتو ادراک ژئواکونومی: ارزیابی دیپلماسی انرژی چین با عربستان سعودی

معصومه سالاروند؛ محمدجواد عسگری؛ حسین معین آبادی

دوره 6، شماره 11 ، بهمن 1402، صفحه 187-201

https://doi.org/10.22080/jpir.2023.25644.1333

چکیده

دقت در وضعیت انرژی چین نشان می‌دهد که از یک‌سو تقاضای انرژی در این کشور به تبع رشد و توسعه‌ی اقتصادی آن به شدت در حال افزایش است و از دیگرسو به دلیل کمبود منابع داخلی، وابستگی این کشور به منابع بین‌المللی ... بیشتر دقت در وضعیت انرژی چین نشان می‌دهد که از یک‌سو تقاضای انرژی در این کشور به تبع رشد و توسعه‌ی اقتصادی آن به شدت در حال افزایش است و از دیگرسو به دلیل کمبود منابع داخلی، وابستگی این کشور به منابع بین‌المللی در حال افزایش است. به همین خاطر گسترش تعامل با کشورهای تولیدکننده انرژی مانند عربستان، می‌تواند زمینه را به سوی وابستگی متقابل فراهم آورد. در واقع عربستان به عنوان نخستین صادرکننده عمده نفت در جهان، نه تنها در دیپلماسی انرژی چین بلکه برای همه قدرت‌های بزرگ از جایگاهی والا برخوردار است. پژوهش حاضر درصدد است به واکاوی و بررسی جایگاه عربستان سعودی در دیپلماسی انرژی چین بپردازد. یافته‌های پژوهش حاکی از این است که چین به چند علت برای عربستان اهمیت ویژه‌ای قائل است: نخست اینکه عربستان شریکی قابل اعتماد برای مشتریان بوده است. دوم اینکه عربستان بزرگ‌ترین صادرکننده نفت تلقی می‌گردد. از سوی دیگر، این کشور بزرگ-ترین اقتصاد کشورهای عربی را داراست و درنهایت اینکه عضو بسیار تاثیرگذار در اوپک است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی-تحلیلی است و برای جمع‌آوری اطلاعات از منابع کتابخانه‌ای و اینترنتی استفاده شده است و به فراخور موضوع از آمارهای رسمی سازمان اوپک، بریتیش پترولیوم و صندوق پولی عربستان استفاده خواهد شد.

بررسی چگونگی مواجهه چین با پدیده تغییرات اقلیمی

الهام رسولی ثانی آبادی؛ زهرا عالی وندی

دوره 6، شماره 11 ، بهمن 1402، صفحه 203-222

https://doi.org/10.22080/jpir.2023.25702.1335

چکیده

تغییرات اقلیمی یکی از مهم‌ترین موضوعات مطرح شده در دستورکار بین‌المللی معاصر به شمار می‌رود. این پدیده به‌ طور خاص به تغییرات ایجاد شده در محیط به وسیله فعالیت‌های عمدتا انسانی اشاره دارد که با تهدیداتی ... بیشتر تغییرات اقلیمی یکی از مهم‌ترین موضوعات مطرح شده در دستورکار بین‌المللی معاصر به شمار می‌رود. این پدیده به‌ طور خاص به تغییرات ایجاد شده در محیط به وسیله فعالیت‌های عمدتا انسانی اشاره دارد که با تهدیداتی از جمله افزایش سطح دی اکسید کربن در سطح جهانی همراه است. در این بین، سیاست‌های اتخاذی از سوی قدرت‌های بزرگ که نقش بیشتری در تغییرات اقلیمی و آلودگی ناشی از آن دارند، در فرایند کلی مقابله با این تغییرات، دارای اهمیت بیشتری است. در همین راستا سوال اصلی این پژوهش آن است که کشور چین به عنوان یکی از مهم‌ترین قدرت‌های بزرگ نظام بین‌الملل به ویژه در حوزه اقتصادی و صنعتی، در دوران رهبری شی جی پینگ چگونه با پدیده تغییرات اقلیمی مواجهه کرده است؟ برای پاسخ به این پرسش این پژوهش با استفاده از روش کیفی و گردآوری اطلاعات از طریق تکیه بر اسناد دسته اول و اسناد دست دوم به بررسی مهم‌ترین اقدامات و سیاست‌های دولت شی جی پینگ در دو سطح کنش‌های گفتاری و اقدامات عملی در دو بعد داخلی و بیرونی در مواجهه با تغییرات اقلیمی می‌پردازد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد رهبری چین به موازات توجه بسیاری که در سطح کنش‌های گفتاری به این پدیده داشته است و تغییرات اقلیمی را مساله‌ای امنیتی در نظر می‌گیرد، در سطح اقدامات عملی نیز در صدد ایفای نقش یک قدرت مسوول در این حوزه بوده است، جهت‌گیری که در چهارچوب کلی‌تر استراتژی این کشور در نظام بین‌الملل به عنوان یک قدرت تجدیدنظر طلب مصلح، قابل فهم است.

قدرت مدنی و راهبرد سیاسی – امنیتی: مطالعه موردی ژاپن در آسیای جنوب غربی و جنوب شرقی

ابراهیم طاهری؛ سید داوود آقایی

دوره 6، شماره 11 ، بهمن 1402، صفحه 223-238

https://doi.org/10.22080/jpir.2024.26154.1353

چکیده

قدرت مدنی از نظامی‌گری اجتناب می‌کند و از ابزارهای نرم برای دستیابی به اهداف خود بهره می‌گیرد. آلمان، ژاپن و اتحادیه اروپا به عنوان قدرت‌های مدنی در نظر گرفته می‌شوند. هدف این پژوهش بررسی راهبرد سیاسی ... بیشتر

تأملی انتقادی به چالش های امنیتیِ روابط اقتصادی ایران و افغانستان

حسین فرزانه پور؛ ناصر یوسف زهی

دوره 1، شماره 2 ، مهر 1396، ، صفحه 167-192

https://doi.org/10.22080/jpir.2017.1838

چکیده

تقویت و ثبات مناسبات اقتصادی کشورهای یک منطقه، تا حدِّ زیادی منوط به رفع چالش‌های امنیتیِ آنان است. این مهم، درخصوص تعاملات بازرگانیِ ایران و افغانستان نیز که در منطقه ای تنش زا واقع شده اند، صِدق می ... بیشتر تقویت و ثبات مناسبات اقتصادی کشورهای یک منطقه، تا حدِّ زیادی منوط به رفع چالش‌های امنیتیِ آنان است. این مهم، درخصوص تعاملات بازرگانیِ ایران و افغانستان نیز که در منطقه ای تنش زا واقع شده اند، صِدق می کند. مهم تر آنکه، ایران با وجود موانع امنیتیِ منطقه ای و فرامنطقه ایِ کنونی، توانسته در بازار این کشور نفوذ بسیاری یابد. با این حال، روابط اقتصادی فعلیِ دو کشور، به شدّت از چالش های غالباً امنیتی شده تأثیر پذیرفته است. با هدف اثبات این ادّعا، سؤال اصلی نوشتار حاضر و با تمرکز بر سال های 2017-2001م. آن است که مهم ترین چالش ها و محدودیت های امنیتیِ حاکم بر مناسبات اقتصادی ایران و افغانستان در سطوح ملّی، منطقه ای و فرامنطقه ای کدامند؟ در پاسخ باید گفت که تداوم نگاه امنیتی ایران به افغانستان، منازعات منطقه ای پیرامون دو کشور، و امنیتی شدن ژئوپلیتیک و هویت ایران و افغانستان در سطح جهانی توسّط آمریکا، مهم ترین چالش های مدّنظر هستند. تحلیل مذکور، در چارچوب انتقادی نظریه ی امنیتی شدنِ مکتب کپنهاگ، با روش علّی و فنّ گردآوری کتابخانه ایِ اطّلاعات، انجام گرفته است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که یکی از علل اصلی عدم رشدِ مناسبات اقتصادی ایران و افغانستان طیّ سال های گذشته، رویکرد امنیتیِ حاکم بر مناسبات تهران-کابل و پویش های امنیتیِ فراملّی بوده است. بر این اساس، ارتقای تعاملات اقتصادی دو کشور می طلبد تا بسیاری از موضوعات و تهدیدات بیش از آنکه در حوزه ی امنیت جای گیرند، می بایست توسّط دولتمردان در حوزه ی سیاست حلّ وفصل شوند.

ساختار نظام سیاسی چین: رویکردی نهادی به زمینه تصمیم‌سازی

فریبرز ارغوانی

دوره 4، شماره 8 ، اسفند 1399

https://doi.org/10.22080/jpir.2021.21471.1223

چکیده

یکی از زمینه‌های مغفول در مطالعه کشورها در دانش روابط بین‌الملل بررسی و توجه به ویژگی‌های نظام‌های سیاسی و ترتیبات نهادی آن‌هاست. . از زمانی که بحث ظهور چین به عنوان یک قدرت جدید در عرصه بین‌المللی ... بیشتر یکی از زمینه‌های مغفول در مطالعه کشورها در دانش روابط بین‌الملل بررسی و توجه به ویژگی‌های نظام‌های سیاسی و ترتیبات نهادی آن‌هاست. . از زمانی که بحث ظهور چین به عنوان یک قدرت جدید در عرصه بین‌المللی مورد توجه گرفته است عمده تلاش‌ها برای تبیین جایگاه و آینده چین به تاثیر ساختار نظام بین‌المللی و رابطه دولت با محیط‌های منطقه‌ای و جهانی این کشور معطوف شد. هدف این مقاله نشان دادن ریشه‌های ساختاری و نهادی تصمیم‌گیری در نظام سیاسی چین است. بر همین اساس، این مقاله با روش توصیفی-تبیینی و درک جایگاه نظام سیاسی و تحولات نهادی در جمهوری خلق چین به دنبال بررسی روندهایی است که تحول آن‌ها نشان می‌دهد که چگونه رفتار داخلی و بین‌المللی جمهوری خلق چین در دهه‌های اخیر دچار تغییر شده است. بررسی ساختار نهادها نشانگر نوع رفتار داخلی و واشکافی نسل‌های رهبری و جناح‌های درون حزبی موید نوع نگرش به رفتارهای چین در عرصه بین‌المللی است. یافته‌های این مقاله نشان می‌دهد که پویایی‌های نهادی تصمیم‌سازی در چین مولد شاخص‌هایی بوده که الگوی رفتاری این کشور را در داخل و خارج به عمل‌گرایی نزدیک کرده است. این ویژگی‌ها عبارت‌اند از: ارجحیت یافتن تخصص بر تعهد، توجه به برتری حزب و قدرت آن، کاسته شدن از اهمیت نظامیان و توجه به تکنوکرات‌ها و تغییر مبنای مشروعیت نظام سیاسی از ایدئولوژی به کارآمدی.

مولفه‌های اندیشه‌های دفاعی آیت‌الله خامنه‌ای (در بعد منطقه ای و بین المللی)

سیدمحسن میرحسینی؛ ایرج رحیم پوراصل؛ فاطمه قیمی بشنو

دوره 2، شماره 4 ، مهر 1397، ، صفحه 121-143

https://doi.org/10.22080/jpir.1970.2120

چکیده

این پژوهش درصدد بررسی راهبرد دفاعی ج.ا.ایران از منظر اندیشه‌های دفاعی آیت‌الله خامنه‌ای با استفاده از چارچوب نظری رئالیسم تدافعی می‌باشد. غرب، اهداف دفاعی ج.ا.ایران را در جهت افزایش نسبی قدرت در خاورمیانه ... بیشتر این پژوهش درصدد بررسی راهبرد دفاعی ج.ا.ایران از منظر اندیشه‌های دفاعی آیت‌الله خامنه‌ای با استفاده از چارچوب نظری رئالیسم تدافعی می‌باشد. غرب، اهداف دفاعی ج.ا.ایران را در جهت افزایش نسبی قدرت در خاورمیانه می‌داند، درحالیکه نویسندگان پژوهش حاضر براین نظر هستند که اندیشه دفاعی آیت‌الله خامنه‌ای، بویژه راهبرد دفاع آینده‌نگر در جهت افزایش امنیت نسبی کشور می‌باشد، و در پی پاسخ به این پرسش هستند که؛ راهبرد دفاع آینده‌نگر در اندیشه‌های دفاعی آیت‌الله خامنه‌ای بر چه مولفه‌های راهبردی استوار می‌باشد؟ هدف اصلی نویسندگان پرداختن به مبانی، مفاهیم، مولفه‌ها، گونه‌شناسی و جایگاه راهبرد دفاع آینده‌نگر در اندیشه دفاعی معظم‌له می‌باشد. یافته‌های این پزوهش نشان می‌دهد که؛ آیت‌الله خامنه‌ای این راهبرد دفاعی را از طریق گفتمان‌سازی و دیپلماسی‌دفاعی برای عرصه‌های سیاسی، نظامی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی مطرح نموده‌ است، و این استراتژی متناسب با پیچیدگی‌ها و تنوع عرصه‌های تهاجم دشمنان، و با توجه به شرایط سیاسی-امنیتی منطقه، درپی تغییرات در صف‌بندی‌ها و تحولات منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای مطرح گردید و در پایان نیز راهبرد دفاع آینده‌نگر با استراتژی جنگ‌پیش‌دستانه (جنگ‌افغانستان) و پیش‌گیرانه (جنگ‌عراق) مورد مقایسه قرار می‌گیرد. پژوهش حاضر از نوع توصیفی تحلیلی می‌باشد و داده‌ها و منابع آن به روش کتابخانه‌ای گرد‌آوری شده است

تحول مفهوم قدرت و تأثیر آن بر سیاست منطقه‌ای دولت جمهوری اسلامی ایران

رضا علی اکبرپور؛ گارینه کشیشیان سیرکی؛ محمدرضا دهشیری؛ اکبر ولی زاده

دوره 3، شماره 6 ، بهمن 1398، ، صفحه 212-241

https://doi.org/10.22080/jpir.2020.2684

چکیده

گفتمان اصیل انقلاب اسلامی، در فضای سیاست خارجی همواره تلاش نموده تا از خوانش نرم و سخت یک‌جانبه فاصله گرفته و به سمت توازن خوانش هوشمند از قدرت نیل کند. در تمام سال های پس از انقلاب اسلامی، دولت جمهوری ... بیشتر

ایران ـ اوکراین در دوران بحران و تأثیر آن بر روابط با روسیه

آرش سعیدی راد؛ مهرداد حلالخور

دوره 5، شماره 10 ، آبان 1400، ، صفحه 75-98

https://doi.org/10.22080/jpir.2022.23811.1295

چکیده

جنگ 2022 (روسیه – اوکراین) و تعاملات جمهوری اسلامی ایران با اوکراین، می‌تواند روابط ایران و روسیه را تحت تأثیر قرار ‌دهد. مقاله حاضر با پیش فرض قرار دادن گسترش و تمایل به ارتقاء مناسبات دو جانبه ایران ... بیشتر

دوره 6 (1402)

دوره 5 (1400)

دوره 4 (1399)

دوره 3 (1398)

دوره 2 (1397)

دوره 1 (1396)

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

بانک ها و نمایه نامه ها