مناسبات سیاسی- اقتصادی چین و آمریکا در بازی بزرگ قرن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه مازندران ، بابلسر ، ایران

2 استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه، گروه علوم سیاسی، کرمانشاه، ایران

3 دانشجوی کارشناسی ارشد رشته روابط بین الملل دانشگاه آزاد اسلامی کرمانشاه ، کرمانشاه ، ایران

10.22080/jpir.2019.16092.1075

چکیده

با پایان نظام دوقطبی، آمریکا مدعی جایگاه قدرتمندترین دولت در نظام بین الملل گردید، لیکن نظم جهانی اینگونه پیش رفت که سایر قدرت ها با برنامه ریزی های بلندمدت و استراتژیک تلاش نمودند که این کشور را به چالش بکشند. چین یکی از این قدرت های بزرگ است که با توجه داشتن پتانسیل لازم برای تبدیل شدن به یک هژمون و تصاحب جایگاه فعلی آمریکا، در مقام بازیگری زیرک، نگرانی های زیادی را برای استراتژیست ها و مقامات آمریکایی رقم زده است. بسیاری روابط آمریکا و چین را مهمترین روابط دوجانبه از منظر تأثیرات و پیامدهای آن بر سیاست و نظام بین الملل دانسته و رفتارهای متغیر آنها را به صورت کاملا حساب شده و عقلایی در چارچوب بازی و تاکتیک های سیاسی تلقی نمودند.
هدف ما از این پژوهش بررسی رفتارهای متغیر آمریکا و چین در روابط این دو کشور است، لذا مقاله حاضر در پی پاسخ به این سؤال اصلی است که بازی های سیاسی و اقتصادی ایالات متحده آمریکا و چین ثمره چیست و چگونه منجر به همگرایی یا واگرایی میان آنها گردیده است؟، در همین چارچوب فرضیه پژوهش این است که رقابت های فی مابین چین و آمریکا در حوزه های اقتصادی و سیاسی، ثمره انتخاب بهترین تصمیمات این دو کشور در عرصه روابط بین الملل بوده که هریک از بازیگران در هر مرحله از این بازی، با بازی خاص خود به انتخاب اولویت پرداختند و این انتخاب ها منجر به همگرایی یا واگرایی در روابط آنها گردیده است.

کلیدواژه‌ها


اکرمی، طه؛ سعید آبادی، محمدرضا(1395). «بررسی علل وقوع جنگ فالکلند براساس نظریه بازی ها»، نشریه سیاست جهانی، دوره پنجم، شماره چهارم، نسخه زمستان.
امیدوار نیا، محمدجواد(1382).« چین در شرایط نوین جهانی»، پایان نامه دفاع، 1(1)، صص 87-112.
حاجی یوسفی، امیرمحمد؛ الوند، مرضیه سادات(1387).«ایران و سازمان همکاری شانگهای: هژمونی و ضدهژمونی»، پژوهشنامه علوم سیاسی، (10)، صص 163-194.
حسن خانی، محمد؛ مسرور، محمد(1396).«ظهور چین: چالش های ایالات متحده آمریکا در مواجهه با قدرت روزافزون چین در روابط بین الملل»، فصلنامه پژوهش  های روابط بین الملل، دوره اول، شماره بیست و چهارم، صص 159-183.
دوئرتی، جیمز و فالتزگراف، رابرت(1383). نظریه های متعارض در روابط بین الملل. ترجمه علیرضا طیب و وحید بزرگی. تهران: نشر قومس.
زرقانی، سید هادی(1388).«مقدمه ای بر قدرت ملی»، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
سازمند، بهاره(1390). سیاست خارجی قدرت های بزرگ، تهران: انتشارات موسسه ابرار معاصر.
سیف زاده، سیدحسین(1393). نظریه پردازی در روابط بین الملل؛ مبانی و قالب های فکری، تهران: سمت.
سلیمان پور، هادی؛ مولایی، عبادالله(1392).«قدرت های نوظهور در دوران گذار نظام بین الملل»، فصلنامه روابط خارجی، 5(17)، صص7-34.
شریعتی نیا، محسن(1391).«منطق کنش چین در بحران سوریه»، مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی،گزارش راهبردی.
شیهان، مایکل(1388). امنیت بین الملل، ترجمه سید جلال دهقانی فیروزآبادی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
طاهری امین، زهرا(1370). تقویم تحولات چین، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی.
کشمیری، سیدمحمد(1395).«روابط آمریکا و چین: از همکاری اقتصادی تا رقابت استراتژیک»، مطالعات اقتصاد سیاسی بین الملل ، سال اول شماره دوم.
کیسینجر، هنری(1381). دیپلماسی آمریکا در قرن 21، ترجمه ابوالقاسم راه چمنی، تهران: موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر تهران.
گاست، دیوید(1390).« قدرت ظریف چین در مقابل قدرت هوشمند آمریکا»، موسسه چشم انداز توسعه و امنیت، بازیابی شده از: http://www.idsp.ir/fa/pages/?cid=1776( دسترسی 26 اردیبهشت 98).
گل پرور، مجید؛ شهابی، مهدیه(1390). «کاربرد نظریه بازی ها در تبیین رقابت های انتخاباتی»، فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین المللی، نسخه بهار، شماره 6، صص185-186.
مارش، دیوید؛ استوکر، جری(1395). روش و نظریه در علوم سیاسی، ترجمه امیرمحمد حاجی یوسفی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
هدایتی شهیدانی، مهدی؛ پاک زاد، فاطمه و پاک زاد، زهرا(1397). «عوامل هم‌گرایی و واگرایی در روابط اقتصادی-سیاسی، هند-چین(2015-2001)»، فصلنامه راهبرد سیاسی، دوره 2، شماره 6، پاییز، صص 29-53.
سایت خبری اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران(17/2/98)، کد خبر:28584.
Bosworth, Barry & Collins, Susan M & Flaaen, Aaron. (2010). Trading with Asia’s Giant. In: Emerging Giants: China and India in the World Economy, Edited by Eichengreen, Barry & Gupta, Poonam & Kumar, Rajiv, New York: Oxford University Press.
Guang, Pan. (2008). China in the Shanghai Cooperation Organization. In: China and the New International Order, Edited by Gungwu, Wang & Yongnian, Zheng. China Policy Series. New York: Routledge.
Hasmath, Reza. (2014). White Cat, Black Cat or Good Cat: The Beijing Consensus as an Alternative Philosophy for Policy Deliberation? The Case of China. London: Department of Social Policy and Intervention University of Oxford.
Kennedy, Scott. (2015). Made in China 2025, Center for Strategic and International Studies. Available at: http://csis.org/publication/made-china-2025 (accessed on October 24, 2015).
Khan, Haider A. (2010). China’s Development Strategy and Energy Security. In: The Rise of China and India, Edited by Santos-Paulino, Amelia U. & Wan, Guanghua, London: Palgrave Macmillan.
Layne, Christopher. (2008). China’s Challenge to US Hegemony. Philadelphia: Current History.
Lida, Masafumi. (2009). China’s Shift: Global Strategy of the Rising power, Japan: The National Institute for Defence Studies.
Ramo, Joshua Cooper (2004), the Beijing Consensus, London: The Foreign Policy Centre.
Singh, Michael (2014). China’s Military Presence in the Gulf, Wall Street Journal, Available at: http://www.washingtoninstitute.org/policy-analysis/view/chinas-militarypresence-in-the-gulf (accessed on October 26, 2015) .
Tellis, Ashley J. (2014). Balancing without Containment: an American Strategy for Managing China. Washington: Carnegie Endowment for International Peace.
Yueh, Linda. (2010). The Economy of China, Massachusetts: Edward Elgar Publishing.