نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
دکترای حقوق بین‌الملل دانشگاه تهران، تهران، ایران
10.22080/jpir.2019.16006.1073
چکیده
عربستان سعودی بدلیل سرخوردگی از شکست های منطقه ای، رویکرد خصمانه علیه ایران اتخاذ کرده است. ریاض بموازات ابزارهای متعدد، به دنبال تفرقه قومی از جمله در مناطق آذری نشین است. اصرار بر ایجاد هویت مغایر با واقعیات تاریخی و تعریف رویکردها بر اساس آن، وجه مشترک میان باکو و ریاض در قبال ایران است. آل سعود که سابقه بیش از دو دهه همکاری امنیتی با آذربایجان برای توسعه وهابیت در این کشور را دارد، با آگاهی از اقدامات مشترک باکو، تل آویو و واشنگتن در ترویج پان آذریسم، تلاش دارد فعالیتهای قومی ضد ایرانی را تقویت کند. ابعاد همکاری باکو و ریاض از جمله تامین مالی گروه های قوم گرا، ایجادکانالهای قوم گرا در فضای مجازی، جذب فعالان تجزیه طلبی، القای رسانه ای وجود مساله قومی در ایران، تبدیل نمادهای ورزشی به سمبول های واگرایی قومی را شامل می شوند.در سفرهای الهام علی اف به عربستان در سالهای 1394 و 1396ش، ریاض که تجربه طولانی در تسلیح گروه های تجزیه طلب و تروریستی دارد، بر تزریق پول به اقتصاد جمهوری آذربایجان در قبال همکاری باکو در مساله قومیت گرایی تاکید کرده است. دیدار صالح ایلدیریم رییس گروه گائیپ با ملک سلمان موید این ادعاست. این مقاله با بهره گیری از نظریه سازه‌انگارانه الکساندر ونت که هویت دولت‌ها را تعیین‌کننده سیاست خارجی آنها می داند،تاکید می کند که ریاض هزینه سیاستهای غلط خود را با شکستهای متعدد داده و این روند ادامه دارد و مشارکت جمهوری آذربایجان در این روند می تواند تبعات منفی بر یکپارچگی این کشور کثیرالمله بگذارد.
کلیدواژه‌ها
احمدی، حسین؛ دادگر، سیاوش (1395)، جمهوری آذربایجان: 23 سال تکاپو برای دولت و ملت‌سازی، تهران، نشر موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران
آناتولی (10/12/2016)، سردادن شعار عجیب خلیج عربی در بازی فوتبال دو تیم در ایران، قابل دسترسی در : http://aa.com.tr/fa/703359
حاجی یوسفی، امیر محمد (1383)، «آمریکا و عربستان سعودی پس از اشغال عراق: سیاست پشیگیری دموکراتیک»، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، سال یازدهم، شماره 1.
حشمتی، برهان (1395)، بررسی گروه ها و تشکل های پان آذریستی ضد ایرانی در جمهوری آذربایجان، پژوهش های کاربردی برون مرزی صداوسیما
حشمتی، برهان (23 فروردین 1394)، «همکاری های تبلیغاتی و دینی باکو و ریاض»، پژوهش های کاربردی، قابل دسترسی در : http://arc.irib.ir/i327
خاورمیانه (1395)، نقش وزارت امنیت ملی آذربایجان در تامین نیرو برای داعش، کد 12443148
سرحدچی، محمد (1394)، آزادی وجدان در جمهوری آذربایجان، تهران، نشر موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران
فولر، گراهام (1394)، قبله عالم ؛ ژئوپلیتیک ایران ، ترجمه عباس مخبر ، چاپ هفتم، تهران ، نشر مرکز
کاظمی، احمد (1385)، پان ترکیسم و پان آذریسم ، تهران ، انتشارات موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر
کاظمی، احمد (30 آبان 1394) ، تفرقه قومی؛ آخرین تیر ترکش دشمن ، روزنامه جام جم، شماره 4412
کاظمی، احمد (بهار 96) ، «باکو، تل آویو: هدف گذاری ایجاد پایگاه منطقه ای صهیونیسم»، هفته نامه همدلی اردبیل، شماره چهاردهم
کرمی، کامران (07/05/95) ، کالبد شکافی راهبرد ضد ایرانی عربستان سعودی، روزنامه دنیای اقتصاد، شماره 3824
مشیرزاده، حمیرا (1384) تحول در نظریه های روابط بین الملل، تهران، انتشارات سمت
واحدی، الیاس (5 دی 1394) ، اقوام ایرانی و سیاست خارجی؛ تهدید یا فرصت؟ موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر تهران
ونت، الکساندر (1384)، نظریه اجتماعی سیاست بـین الملل، ترجمـه حمیـرا مشـیرزاده، تهران، انتشارات وزارت امور خارجه
هانتر، شـیرین (1380)، آینده اسلام و غرب برخورد تمدن: ها یا همزیستی مسالمت آمیز، ترجمه همایون مجد، تهران: نشر و پژوهش فرزان روز
amerikaninsesi, (Sentyabr 24, 2016), Saleh İldırım: Səudiyyə liderlərinə dedik, bizi İran çərçivəsində görməyin, Ətraflı: http://www.amerikaninsesi.org/a/saleh-ildirim/3521972.html
azertag,(2017), Ətraflı: http://azertag.az/xeber/Seudiyye_Arebistani_Kralliginin_ Veliehdi_Bas _nazirin_muavini_mudafie_naziri_Alahezret_Mehemmed_bin
davam,(2016), Güney Azərbaycan təşkilatları. Ətraflı: http://davam.az/print:page,1,2494-gney-azrbaycan-tkilatlar.html
mct.gov,(2017), Ətraflı: http://mct.gov.az/news-details?id=2343
meydan.tv, (06 iyul 2017), Azərbaycan hakimiyyəti terroristlərə silah daşıyır?, Ətraflı: https://www.meydan.tv/az/site/politics/24015
president.az, (18 yanvar 2017), İlham Əliyev Səudiyyə Ərəbistanının energetika, sənaye və təbii sərvətlər naziri ilə görüşüb, Ətraflı: http://www.president.az/articles/22504
qafqazinfo,(13İyul2011), Güneyli partiya sədri YAP-dan inciyib. Ətraflı: http://www.qafqazinfo.az/siyaset-2/guneyli-partiya-sedri-yap-dan-inciyib-1670
Price, Richard and Christian Reus-Smith. 1998. “Dangerous Liaisons? Critical International Theory and Constructivist”. European Journal of International Relation. Vol. 4. No.3.
Rothman ,Suzanne Sulika (2014),Why Azerbaijani-Saudi relations are improving, Available from: https://en.trend.az/azerbaijan/2275611.html
PanARMENIAN.Net,(2019), Saudi Arabia will financially sponsor Armenian Genocide resolution in U.S, Available from: http://www.panarmenian.net/arm/news/268205/
Sassounian, Harut (2017), Azerbaijan Forces Bulgaria to Fire Reporter Who Exposed Arms Shipments to Terrorists, Available from: https://armenianweekly.com/2017/08/29/dilyana-gaytandzhieva-fired/
mod.gov.az,(2019),Azərbaycan və Səudiyyə Ərəbistanı orduları arasında əlaqələrin inkişaf perspekti, Ətraflı: https://mod.gov.az/az/news/azerbaycan-ve-seudiyye-erebistani-ordulari-arasinda-elaqelerin-inkisaf-perspektivleri-muzakire-edilib-26378.html
AZƏRTAC,(15 mart 2019), Prezident İlham Əliyev Kral Faysal Araşdırma və İslami Tədqiqatlar Mərkəzinin İdarə Şurasının sədrini qəbul edib , Ətraflı: https://azertag.az/1258874
modern.az, (14 Aprel 2019),Azərbaycançılıq ideyalarına xidmət edən istənilən layihə maliyyələşdiriləcək, Ətraflı: https://modern.az/az/news/197795
Mig,(17May2012), GAİP İran səfirliyinə etiraz etdi. Ətraflı:http://miq.az/az/gaip-ve-atxem-iran-sefirliyi-nunde-aksiya-kecirdi/
gaip, (26 May 2013), GÜNEY AZƏRBAYCAN İSTİQLAL PARTİYASININ ƏSASNAMƏSİ, Ətraflı: http://www.gaip.biz/index.php/esasname/81-x-b-rl-r/84-gueney-az-rbaycan-istiqlal-partiyas-n-n-sasnam-si
Rövşənoğlu, Kənan( 03.11.2016), İranın “Türk açılımı”nın səbəbi, Ətraflı: http://musavat.com/news/siyaset/iranin-turk-achiliminin-sebebi_389821.html
azertag.az, (27.04.2016 ), Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Səudiyyə Ərəbistanı Krallığının mədəniyyət və informasiya nazirini qəbul edib, Ətraflı: http://azertag.az/xeber/Azerbaycan_Prezidenti_Ilham_Aliyev_Seudiyye_Arebistani_Kralliginin_medeniyyet_ve_informasiya_nazirini_qebul_edib-946464
azertag, (17.11.2016), Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Dünya Xəbər Agentliklərinin V Konqresinin iştirakçılarının bir qrupunu qəbul edib, Ətraflı: http://azertag.az/xeber/Azerbaycan_Prezidenti_Ilham_Aliyev_Dunya_Xeber_Agentliklerinin_V_Konqresinin_istirakchilarinin_bir_qrupunu_qebul_edib_YENILANIB_5_VIDEO-1011176
Koerner, Claudia( Mar. 21, 2017), Hundreds Of 9/11 Victims And Their Family Members Are Suing Saudi Arabia, Available from : https://www.buzzfeed.com/claudiakoerner/911-victims-sue-saudi-arabia?utm_term=.cuj0D5Pyp#.qiMEO6me1
azertag.az, (27.04.2017), Xalid Əbdüləziz Əl Falih: “SAAB”, “Maaden” kimi nəhəng şirkətləri Azərbaycana investisiya qoymağa həvəsləndirəcəyik, Ətraflı: http://azertag.az/xeber/Xalid_Abduleziz_Al_Falih_SAAB_Maaden_kimi_neheng_sirketleri_Azerbaycana_investisiya_qoymaga_heveslendireceyik-1054905
azertag.az, (05.04.2017), Azərbaycanla Səudiyyə Ərəbistanı arasında hərbi-texniki əməkdaşlıq məsələləri müzakirə olunub, Ətraflı:http://azertag.az/xeber/1048250
TURAN, Cavid ( 20.05.2017), “Azərbaycanın “İslam NATO”suna qoşulmasını bizə heç kim qadağa edə bilməz”, Ətraflı: http://musavat.com/news/azerbaycanin-islam-nato-suna-qosulmasini-bize-hec-kim-qadaga-ede-bilmez_439754.html
modern.az, (30.05.2017), Səudiyyə Ərəbistanı Amerika silahlarını Azərbaycana satacaq? , Ətraflı: http://modern.az/az/news/134182#gsc.tab=0
musavat, (30.05.2017), Azərbaycanı “İslam NATO-su”na çağıran ölkənin hərb naziri Bakıya gəlir, Ətraflı: http://musavat.com/news/azerbaycani-islam-nato-su-na-cagiran-olkenin-herb-naziri-bakiya-gelir-muhum-gelisme_442280.html
musavat, (14.06.2017), Bakı seçimlə üz-üzə - cəbhə xətti sərhədimizə yaxınlaşır, Ətraflı: http://musavat.com/news/baki-secimle-uz-uze-cebhe-xetti-serhedimize-yaxinlasir_446367.html
azertag.az, (07.02.2017), Əli Həsənov: Azərbaycan 2017-ci ildə İslam dünyasının diqqət mərkəzində olacaq, Ətraflı: http://azertag.az/xeber/1033206
axar.az,(2019.05.01), Təbriz silkələnir: hamı piyada gəlir, Available from: https://axar.az/news/idman/370454.html
Hersh, Seymour,(2006), Last Stand, The New Yorker, July 10 & 17, 2006 Issue
)