نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 عضو هیأت علمی پژوهشگاه استراتژیک مطالعات خاورمیانه، تهران، ایران
2 کارشناس ارشد مسائل خاورمیانه و شمال آفریقا از دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
چکیده
اهمّیت خاورمیانه برای قدرتهای بزرگ برهیچکس پوشیده نیست. قدرتهای بزرگ بینالمللی همواره درپی سهم خواهی در خاورمیانه و سیطره بر خلیجفارس، شاهراه انرژی جهان، هستند. دراین میان، عربستان- بزرگترین متّحدمنطقهای ایالات متّحده آمریکا- جایگاه ویژهای در اجرای سیاستهای منطقهای این دولت دارد.عقد قرارداد بزرگ نظامی این کشور با ایالاتمتّحدهی آمریکا، نقطهی عطفی در روابط استراتژیک دوکشور به شمار میرود که پیامها و پیامدهای مختلفی برای دولتهای منطقه دارد. پژوهش حاضر در صدد است با رویکرد واقع گرای تهاجمی و روش توصیفی-تحلیلی، به تبیین هدف عقد این قرارداد پرداخته و به این سوال پاسخ دهد که این قراردادنظامی حاوی چه پیامدهایی بر امنیت کلّ منطقهی خاورمیانه است .یافتههای پزوهش نشاندهندهی آن است که این قرارداد درراستای استراتژی احاله ی مسئولیت و درنهایت مهار ایران و محور مقاومت منعقد گردیده است و بررسی رفتارهای جنگطلبانهی سران عربستان، نشان میدهد که رفتار این دولت، امنیت شکنندهی منطقه ی خاورمیانه را متزلزلتر از پیش کردهاست و درنهایت منطقه را به سمت مناقشات بیشتر سوق خواهد داد.
کلیدواژهها
- آدمی، علی، دشتگرد، مجید (1391)، «ایالاتمتّحده و مهارمخالفان در چارچوب احاله مسئولیت»، پژوهش های راهبردی سیاست، زمستان، شماره 3.
- امجد،محمد (1392)، سیاست وحکومت درایالاتمتحده،تهران،سمت.
- بشیریه، حسین (1395)، تاریخ اندیشه های سیاسی در قرن بیستم،جلد دوم،تهران، نشرنی.
- تهمورثی، اسماعیل (1394)، «بررسی تجاوز عربستان به یمن ازمنظر حقوق بینالملل»، اندیشکده تبیین، 23اردیبهشت.
- جعفری ولدانی، اصغر، امین آبادی، سیدمحمد (1395)، «عربستان و معمای یمن»، اطلاعات سیاسی اقتصادی، زمستان، شماره 306،صص 14-17.
- خبرگزاری العالم (3مهر1397)، «ادامه ادعاهای وزیر امورخارجه سعودی علیه ایران»، قابل دسترسی در https://fa.alalam.ir/news/3799501
- خبرگزاری العالم(1مهر97)، «ائتلاف سعودی کشتی حامل سوخت به یمن راتوقیف کرد»، قابل دسترسی در:
https://fa.alalam.ir/news/3795566
- خبرگزاری العالم فارسی(13 اردیبهشت1396)، «تهدید بنسلمان، ایران را میدان جنگ می کنیم»، قابل دسترسی در:
http://fa.alalam.ir/news/1962431
- خبرگزاری العالم(1شهریور97)، «حمله موشکی یمن به منطقه عسیردرجنوب عربستان»، قابل دسترسی در:
https://fa.alalam.ir/news/3795481
- خبرگزاری العالم (23شهریور97)، «نسخه لورفته «گروه کوچک سوریه»؛ازقطع روابط با ایران تا تحدید نقش رئیسجمهور»، قابل دسترسی در:
https://fa.alalam.ir/news/3778171
- خبرگزاری العالم (23/6/97)، «واکنش سخنگوی وزارت خارجه به بیانیه واهی کمیته 4 جانبه اتحادیه عرب»، قابل دسترسی در:
https://fa.alalam.ir/news/3775286
- خبرگزاری بیبیسی فارسی(5 ژوئن 2017)، «سانیج،ندا.چرا کار عربستان و قطر به اینجا کشید؟» قابل دسترسی در:
http://www.bbc.com/persian/world-features-40162963
- خبرگزاری بیبیسی فارسی(25ژوئیه 2017)، « قطر شرایط عربستان و متّحدانش را رد کرد»، قابل دسترسی در:
http://www.bbc.com/persian/world-40468309
- خبرگزاری بیسی سی فارسی(5ژوئن 2017)، «قطع رابطه عربستان و چندکشور عربی با قطر»، قابل دسترسی در:
http://www.bbc.com/persian/world-40155859
- خبرگزاری دویچه وله فارسی(13اکتبر2017)، «استقبال عربستان و اسراییل از راهبرد جدید آمریکا در قبال ایران»، قابل دسترسی در:
http://www.dw.com/fa-ir/a-4094789
- خبرگزاری یورونیوز (28/8/2018)، «عربستان: اگرایران تنگه هرمزراببندد، شورای امنیت اجازه اقدام نظامی میدهد»، قابل دسترسی در
- خبرگزاری یورونیوز(15اکتبر2017) «استقبال پادشاه عربستان از سیاست آمریکا علیه ایران»قابل دسترسی در:
http://fa.euronews.com/2017/10/15/saudi-arabia-welcomes-trump-strategy-on-iran-donald-trump-salman
- طاهری، ابوالقاسم، ترابی، قاسم (1389)، «جایگاه نفت در سیاست خارجی و امنیتی ایالاتمتّحده آمریکا»، فصلنامه مطالعات سیاسی،سال سوم،زمستان، شماره10.
- کالاهان، پاتریک (1387)، منطق سیاست خارجی آمریکا، غرایاق زندی، داوود، یزدانفام، محمود،تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- مشیرزاده، حمیرا(1389)، تحول در نظریه های روابط بینالملل،تهران،سمت.
- محمدی، محمدحسین(1395)، «رئالیسم تهاجمی و نزاع بر سر امنیت،مروری بر تراژدی قدرتهای بزرگ مرشایمر»، جهان روابط.مهرماه.
- یزدان فام، محمود (1395)، «سیاست خارجی ترامپ و جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات راهبردی.شماره 74.بهمن.
- Blanchard, Christopher, (2012), “Change in the Middle East; implication for US policy”, United States congress research service.
- Javier, E.David, “US-Saudi Arabia seal weapons deal worth nearly $110 billion immediately, $350 billion over 10 years. CNBC, 2017/05/22 retrieved in
https://www.cnbc.com/2017/05/20/us-saudi-arabia-seal-weapons-deal-worth-nearly-110-billion-as-trump-begins-visit.html - McAdams, Dan (2016),“The Mind of Donald Trump”, the Atlantic, June, Available at: https://www.theatlantic.com/magazine/archive/2016/06/the-mind-of-donald-trump/480771/
- Mearshimer, John, (2003),Tragedy of great power politics,New York, Norton.
- Nakamura, satru (2013),”Saudi Arabia policy during Syrian humanitarian crisis”, IDE-JETRO: institute of developing economies, available at:
https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=1&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwjQwrO7wN3dAhWhp4sKHTj3B4gQFjAAegQIBRAC&url=http%3A%2F%2Fwww.ide.go.jp%2Flibrary%2FJapanese%2FPublish%2FDownload%2FSeisaku%2Fpdf%2F201307_mide_13.pdf&usg=AOvVaw32U8cG1tInhFBdvXTITEJ8 - SIPRI Military Expenditure Database, SIPRI, retrieved in:https://www.sipri.org/sites/default/files/Milex-constant-2015-USD.pdf
- Haaretz (2017/10/13), Saudi Arabia Welcomes Trump's Tough Talk on Iran, Retrieved in:
https://www.haaretz.com/middle-east-news/1.817107