نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سیدمحسن میرحسینی ¹
• سیدحسین عمران ²

¹ دانشگاه یزد - استادیار گروه علوم سیاسی

² Yazd University, Yazd, Iran

چکیده

روسیه در 24 فوریه 2022 به قول پوتین «حمله نظامی ویژه» را علیه اوکراین آغاز نمود. به گفته ولادیمیر ‏پوتین هدف این حمله دفاع مشروع فردی در مقابل تهدیدات ناتو و غرب و همچنان دفاع مشروع جمعی در ‏قالب پیمان امنیتی روسیه و جمهوری‌های خلق لوهانسک و دونتسک و مطابق با ماده ۵۱ منشور ملل متحد ‏بوده است. در این راستا پژوهش حاضر در پی پاسخ به این سؤال اصلی است که حمله نظامی روسیه به اوکراین ‏از منظر حقوق بین‌الملل چگونه تلقی می‌گردد؟ یافته های پژوهش نشان می دهد باتوجه‌به تاریخچه دفاع ‏مشروع در حقوق عرفی، متن منشور ملل متحد، قطعنامه‌های مجمع‌عمومی و شورای امنیت‌سازمان ملل و ‏همچنان پرونده‌های مرتبط با دفاع مشروع در دیوان بین‌المللی دادگستری، عملیات نظامی ویژه روسیه به منزله ‏استفاده غیرقانونی از زور است و بر اساس معیارهای تعین شده در حقوق بین‌الملل، توجیه روسیه برای دفاع ‏مشروع بی‌اعتبار است؛ زیرا هیچ حمله مسلحانه‌ای علیه روسیه رخ نداده بود و همچنین ادعای دفاع مشروع ‏جمعی نیز مشروعیت ندارد زیر مناطق لوهانسک و دونتسک شرایط دولت شدن را دارا نبوده و عضو سازمان ملل ‏متحد نیستند؛ و همچنین برفرض اینکه تهدیدات ناتو و غرب خطری برای روسیه باشد و مناطق لوهانسک و ‏دونتسک، کشورهای مستقل و حتی اگر عضو سازمان ملل هم می‌بودند بازهم این حمله نقض اصل عدم توسل ‏به‌زور در حقوق بین‌المللی است؛ زیرا روش‌های حل مسالمت‌آمیز اختلافات هنوز در دسترس بودند و روسیه باید ‏از آن ابزار استفاده می‌نمود. روش پژوهش حاضر توصیفی – تحلیلی می باشد.

کلیدواژه‌ها

• «؛ اوکراین»؛ دفاع مشروع»؛ روسیه»؛ عدم توسل به‌ زور»؛
• «؛ حقوق بین الملل»

موضوعات

• مسایل امنیتی و نظامی در حوزه منطقه ­ای و بین ­المللی در زمینه ارتقا و یا آسیب به منافع ملی ایران