نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• علی باقری دولت آبادی ¹
• مرضیه کرمی ²
• محمد مجاهدزاده ³

¹ استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه یاسوج

² کارشناسی ارشد علوم سیاسی ، دانشگاه یزد

³ دانشجوی دکتری علوم سیاسی، دانشگاه یاسوج

چکیده

کشورهای اروپایی پیشتاز خلق مفهوم دیپلماسی‌‌سلامت در قرن 19 محسوب‌می‌گردند. این کشورها در طول یک سده گذشته مجموعه‌ای از اقدامات برای تقویت دیپلماسی‌سلامت جهانی در پرتو سازمان بهداشت جهانی اتخاذ‌کردند. در آغاز سال 2020 اعضای این اتحادیه نیز همانند سایر کشورهای جهان شیوع گسترده کووید-19 در داخل کشورهای خود را تجربه‌کردند. سوالی که مطرح‌می‌شود این است که با توجه به سابقه گسترده کشورهای اروپایی در دیپلماسی‌سلامت، عملکرد دیپلماسی‌سلامت اتحادیه‌اروپا در دوران شیوع کووید-19 چگونه بوده است؟ فرضیه پژوهش بر این گزاره استوار‌گردید که «دیپلماسی‌سلامت اتحادیه‌اروپا برای مقابله با کووید-19 کارامد و موفق بوده‌است». برای ارزیابی فرضیه از روش کیفی از نوع اکتشافی و شیوه تحلیلی-تبیینی استفاده‌گردید. همچنین داده‌های لازم به روش کتابخانه‌ای گرداوری‌شدند. یافته‌های پژوهش نشان‌می‌دهد این اتحادیه برخلاف آنچه انتظار‌می‌رفت در عرصه دیپلماسی‌سلامت جهانی موفق ظاهر‌نگردیده است. آنها در هیچ یک از ابعاد دیپلماسی‌سلامت پساکووید یعنی دیپلماسی‌ماسک و دیپلماسی‌واکسن موفقیت چشمگیری بدست‌نیاورند. اتحادیه اروپا به جای اینکه کووید-19 را به فرصتی برای تقویت حضور بین‌المللی خود تبدیل‌کند و رهبری جهان را در‌دست‌گیرد گرفتار ملی‌گرایی و منطقه‌گرایی گردید. همچنین، همه‌گیری کرونا نشان‌داد که تا چه میزان گزاره‌هایی که لیبرالیست‌ها درخصوص همکاری دولت‌ها و وابستگی متقابل بیان‌می‌کنند در شرایط بحرانی و در کانون نشر این نظریه‌ها-اروپا- می‌تواند در سایه تردید قرارگیرد.

کلیدواژه‌ها

• کووید-19
• دیپلماسی سلامت
• سیاست‌خارجی
• اتحادیه اروپا
• سازمان بهداشت جهانی