تبیین‎ ‎ماهیت‎ و اهداف ‎رویکرد‎ ‎تهاجمی‎ترامپ‎ ‎در‎ ‎برابر‎ ‎جمهوری‎ ‎اسلامی‎ ‎ایران‎ وپیامدهای امنیتی و نظامی آن‎

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه پیام نور

10.22080/jpir.2022.23106.1275

چکیده

سیاست های تهاجمی دونالد ترامپ علیه جمهوری اسلامی ایران بیشترین تنش ها و چالش ها را میان دو کشور ایجاد نمود. هدف مقاله تبیین ماهیت رویکرد تهاجمی ترامپ در برابر جمهوری اسلامی ایران و تجزیه وتحلیل پیامدهای امنیتی و نظامی آن می باشد. تلاش نویسنده ارائه پاسخی مستدل به این سؤال است که ترامپ به چه دلایلی به اتخاذ سیاست های تهاجمی علیه جمهوری اسلامی ایران مبادرت نموده است؟ فرضیه مقاله را اینگونه می توان طرح کرد که عدم هژمونی موردنظر نومحافظه کاران در منطقه غرب آسیا(خاورمیانه) مهم ترین دلیل اتخاذ چنین سیاست هایی بوده است. مقاله با بهره گیری از نظریه هژمونی رئالیستی و استفاده از منابع مکتوب و مجازی و روش تحلیلی، توصیفی سرانجام یافته است. یافته های پژوهش نشان می دهد که سیاست های تهاجمی دونالد ترامپ علیه جمهوری اسلامی ایران بیشترین تنش ها و چالش ها را بین دو کشور ایجاد کرده است. احیای‎ ‎سلطه‎ ‎آمریکا‎ ‎درقالب نفی‎ ‎تئوری‎ ‎اوباما،‎ ‎گسست‎ ‎هم‎ ‎گرایی‎ ‎در‎ ‎میان جبهه‎ ‎مقاومت‎ ‎شیعیان،‎ ‎تأمین‎ ‎امنیت‎ ‎رژیم‎ ‎صهیونیستی،‎ ‎توسعه‎ ‎نظامی‎ ‎گری‎ ‎در‎ ‎منطقه‎ ‎با‎ ‎محوریت‎ ‎تشدید‎ ‎تقابل ایدئولوژی‎ ‎های‎ ‎وهابی‎ ‎و‎ ‎شیعیهمگی بیان ‎گر‎ ‎ماهیت‎ ‎رویکرد‎ ‎تهاجمی‎ ‎ترامپ‎ ‎در‎ ‎قبال ‎جمهوری‎ ‎اسلامی‎ ‎ایران‎ ‎است‎.‎ نتیجه آنکه فقدان هژمونی مورد نظر نومحافظه کاران در منطقه غرب آسیا مهمترین دلیل چنین سیاستی می باشد.

کلیدواژه‌ها


اختر شهر، رجبعلی (1385) ارتباط ایران و آمریکا، تهران: نشر کتاب.
اسدی، علی اکبر (1396) بحران بحرین، تعارض رویکردهای منطقه‌ای، فصل‌نامه‌ی گزارش، سال اول، شماره‌ی 1: 120-109.
اشرف نظری، علی و امیر ملایی مظفری (1397) «تحلیل زبان‌شناختی و امکان تحلیل شخصیت سیاست‌مداران: مطالعه‌ی دونالد ترامپ»، فصل‌نامه‌ی سیاست جهانی، دوره‌ی هفتم، شماره‌ی 1: 101-137.
امیر شکری رسولی ثانی آبادی، نادر (1395) «استراتژی دفاعی امنیتی جمهوری اسلامی ایران در مواجهه با تهدیدات نظامی ایالات متحده امریکا 2010-2001»، رساله‌ی دکتری، دانشگاه تهران، دانشکده‌ی حقوق و علوم سیاسی.
بهرامی، سمیه (1392) «واقع‌گرایی تهاجمی مرشایمر در برابر واقع‌گرایی تدافعی والتز، بررسی استراتژی‌های حفظ و تغییر وضع موجود، تلاش برای فهم خاورمیانه و شمال آفریقا»، مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، دوره‌ی 18، شماره‌ی 77: 53-25.
پوراحمدی میبدی، حسین (1387) «هژمونی چندجانبه‌گرا: سنتز مفهوم هژمونی در پارادایم-های لیبرالیستی و گرامشی»، پژوهش‌نامه‌ی علوم سیاسی، دوره‌ی سوم، شماره‌ی 2: 68-37.
حسینی متین، سیدمهدی (1391) رؤیارویی آمریکا با ایران پس از جنگ سرد، چاپ اول: تهران: مؤسسه‌ی فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر.
دادگر ، حسن (1388) ارزیابی رابطه‌ی ایران و امریکا، از منظر اقتصادی، تهران: نشرآگاه.
رستمی،فرزاد و علی رضا تارا (1397) «تحلیل روابط عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی در سایه‌ی توافق هسته‌ای ایران»، فصل‌نامه‌ی سیاست جهانی، دوره‌ی هفتم، شماره‌ی 2: 142-115.
خانی، حسین (1393) «امت‌گرایی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران؛ تطبیق دکترین‌های ام القرای و تعامل فزآینده»، پژوهش‌های راهبردی سیاست، دوره‌ی 2، شماره‌ی 8: 30-9.
سیمبر، رضا و ارسلان قربانی شیخ‌نشین (1387) روابط بین‌الملل و دیپلماسی صلح در نظام متحول جهانی، تهران: انتشارات سمت.
سیمبر، رضا (1389) «سیاست خارجی امریکا و تحریم‌های جدید علیه جمهوری اسلامی ایران»، فصل‌نامه‌ی دانش سیاسی، دوره‌ی ششم، شماره‌ی 2: 138-107.
صلاحی، سهراب (1389) «حوزه‌های تقابل جمهوری اسلامی ایران و آمریکا در غرب آسیا و تأثیر آن بر نظم نوین بین‌المللی»، فصل‌نامه‌ی سیاست، شماره‌ی 56‌: 167-145.
قنبرلو، عبدالله (1397) «مبنای نظری تحریم‌های مربوط به برنامه‌ی هسته‌ای ایران: مقایسه‌ی دیپلماسی دولت‌های ترامپ و اوباما»، فصل‌نامه‌ی مطالعات راهبردی، سال بیست ویکم، شماره‌ی 2: 75-100.
متقی، ابراهیم (1389) «رئالیسم نئوکلاسیک و سیاست خارجی آمریکا؛ تحلیلی نظری بر فهم سیاست خارجی ایالات متحده»، فصل‌نامه‌ی علمی-پژوهشی رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، سال 8، شماره‌ی 1: 42-70.
مشیرزاده، حمیرا (1388) تحول در نظریه‌های روابط بین‌الملل، تهران: سمت.
منصوری، جواد (1391) چالش‌های ایران و آمریکا، تهران: وزارت امور خارجه.
موسویان، سیدحسین (1392) ایران و آمریکا، گذشته‌ی شکست‌خورده و مسیر آشتی، تهران: اطلاعات.
نوازنی، بهرام (1383) الگوهای رفتاری ایالات متحده آمریکا در رویارویی با جمهوری اسلامی ایران، قزوین: دانشگاه بین‌المللی امام خمینی.
نوری، وحید و سیدحسن حسینی (1398) «فردگرایی در سیاست خارجی آمریکا در دوره‌ی دونالد ترامپ: نتایج و پیامدها» مطالعات روابط بین‌الملل، دوره‌ی 12، شماره‌ی 47: 216-179.
Friedman, George. (2013). “The U.S.-Iran Talks: Ideology and Necessity”, https://www.stratfor.com/weekly/us-iran-talks-ideologyand-necessity.
policy toward Europe. Russia and China, Available at:
http://www.globalpolicyjournal.Com/articles/conflict-and-security/donald-trump-and-america%E2%80%99s-grand-strategy-us-foreign-policy-toward-eu.Johnston, 2016: 5
Alcaro, Riccardo. (2018). Trump’s Iran Policy and Europe’s Choice on the Nuclear Deal, Istituto Affari Internazionali (IAI).
Al-Khoei, Hayder; Geranmayeh, Ellie & Toaldo, Mattia. (2017). After ISIS: How to win the Peace in Iraq and Libya, European Concil on Foreignrelations, Vol. 3, No.6.
Barnes-Dacey, Julien; Geranmayeh, Ellie and Lovatt, Hugh. (2017). The Middle East’s New Battle Lines, London:The European concil on Foreign Relations.
David, C. and Grondin, D. (2016). Hegemony or Empire? The Redefinition of US Power Under George W. Bush, New York: Routledge.
Glaser, Charles. (2010) ’Realism’. Contemporary Security Studies. London: Oxford University Press.
Holland, Steve. (2017). US closes in on $100bn deal to sell weapons to Saudi Arabia, The Independent, 13 May 2017.
Juneau, Thomas. (2017). Iranian Foreign Policy Since 2001: Alone in the World, New York: Garland Science.
Lee, Brandy. (2017). The Dangerous Case of Donald Trump, Columbia University: Thomas Dunne Books
Malsin, Jared. (2017). The Big Problem with President Trump's Record Arms Deal with Saudi Arabia, Time Press, 22 May2017.
Martin Svarosky (2018). The New American Strategy on Iran, on War on Peace,
Mearshymehr, John. (2001) The Tragedy of Great Power Politics, New York:Norton Press.
Nasr, Vali. (2006). When the Shiiets Rise, Foreign Affairs, Vol.85, No.4, pp 24- 39
O’Driscoll, Dylan and Van Zoonen, Dave. (2017). The Hashd al-Shaabi and Iraq Subnationalism and the State, NewYork: Middle East Research Institute.
Özcan, Nihat Ali. Özdamar, Özgü. (2009). “Iran nuclear program and the future of u.s –iranian relations”, Middle East Policy Council,VOL. XVI, NO.1.
Parello-Plesner, Jonas. (2018). Post-ISIS Challenges for Stabilization: Iraq, Syria and the U.S. Approach, Washington: Hudson Institute Publications.
Pollack, Kenneth. (2014). Facing the Iranian Challenge in the Middle East: The Role of Iranian-Backed Militias, Washington: American Enterprise Institute.
Pollack, Kenneth. (2017). Facing the Iranian Challenge in the Middle East: The Role of Iranian-Backed Militias, Washington: American Enterprise Institute.
Rolf Mowatt-larssen. (2015). The Iran Deal and a New US Strategy for the Middle East, Belfer Center,
Scazzieri, Luigi. (2017). Trump, Europe and the Middle East peace process: A path out of the quicksand, London: Center for European Reform Publications.
Stokes, Doug. (2018). Trump, American hegemony andthe future of the liberal international order, International Journal of Affairs, Vol. 94, No. 1