ظهور و افول جمهوری کُردستان در مهاباد و ساختارهای توزیعی قدرت در سطح منطقه‌ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه

2 عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه

3 استاد دانشگاه

10.22080/jpir.2022.22934.1273

چکیده

هدف از نگارش این مقاله بررسی نقش کشورهای منطقه‌ی‌ از جمله ترکیه و عراق بر اساس ساختارهای توزیعی قدرت در سطح منطقه و تحت تاثیر فشارهای بین‌المللی در روند شکل‌گیری و در نهایت سقوط جمهوری کُردستان در مهاباد در سال ۱۹۴۶ است. مطالعات متعددی در زمینه جنبش‌های کُردی در خاورمیانه و البته جنبش کُردی در ایران انجام گرفته است اما نکته حائز اهمیت در این مطالعه بررسی نقش قدرت‌های منطقه‌ای از جمله ترکیه و عراق با توجه به الگوی توزیع قدرت در جریان ظهور و سقوط جمهوری کُردستان در مهاباد است؛ مسئله‌ای که در مطالعات انجام گرفته در این زمینه تا حدود زیادی مغفول مانده است. از اینرو، بحث کانونی این مقاله با توجه به منابع و اسناد در دسترس و کتابخانه‌ای و منابع الکترونیکی و آرشیوهای موجود با رویکُردی تحلیلی - توصیفی صورت گرفته است. با توجه به مستندات و منابع و آرشیوهای دولتی و غیردولتی نباید نقش کشورهای منطقه‌ای از جمله ترکیه و عراق را در سقوط جمهوری کُردستان در مهاباد نادیده گرفت و این حرکت را صرفاً به اقدامات، منافع، حمایت‌ها و قطع حمایت‌های قدرت‌های چون شوروی، بریتانیا و ایالات متحده تقلیل داد. به عبارت دیگر، این دو قدرت منطقه‌ی به ویژه ترکیه به عنوان نیروهای تسهیل‌گر نقش محوری در تغییر رویکرد قدرت‌های بین‌المللی در قبال جمهوری کردستان در مهاباد داشتند.

کلیدواژه‌ها


آبراهامیان، یرواند (1377) ایران بین دو انقلاب، ترجمه‌ی احمد گل محمدی و محمد ابراهیم فتاحی، تهران، نشر نی.
بهرامی، سیامک (1400) جنبش‌های کُردی و ساختار توزیع قدرت، در دست چاپ.
سرخابی، امین (۱۳۹۲) ظهور و سقوط یک جمهوری، پولیتیا ژورنال، شماره 21: بهار.
برزویی، مجتبی (1378) اوضاع سیاسی کُردستان، تهران، مؤسسه‌ی انتشارات فکر نو.
برچر، مایکل، وینکنفلد، جاناتان (1396) بحران، تعارض و بی‌ثباتی، علی صبحدل، تهران: پژوهش‌کده‌ی مطالعات راهبردی.
دباغی، محمدقادر (1998) مصاحبه‌ی فرهاد کریمی با محمدقادر دباغی پیرامون جمهوری کردستان در مهاباد، لینک بازیابی: https://youtu. be/_J0WjPhI4cU
شفیعی، نوذر (1385).نظریه‌های رایج درباره ساختار نظام بین‌الملل،پایگاه تخصصی سیاست نظام بین‌الملل، قابل بازیابی در: www.political.ir/post/385
لیک، دیوید ای و پاتریک.‌ام مورگان (1395) نظمهای منطقهای: امنیتسازی در جهان نوین، سیدجلال دهقانی فیروزآبادی، تهران: پژوهشکدهی مطالعات راهبردی.
کوچرا، کریس (1377) جنبش ملی کُرد، ترجمه‌ی ابراهیم یونسی، انتشارات نگاه.
والتز، کنت نیل (1392) نظریهی سیاست بینالملل، ترجمه‌ی غلامعلی چگنی‌زاده و داریوش یوسفی، تهران: وزارت امور خارجه، ادارهی نشر.
هالستی، کی. جی (1390) مبانی تحلیل سیاست بین‌الملل، ترجمه‌ی بهرام مستقیمی و مسعود طارمی سری، تهران: وزارت امور خارجه، مرکز چاپ و انتشارات.
Arfa, H. (1966). The Kurds: an historical and political study. London, Oxford UP.
Beytullayev, E. (2006). Soviet policy towards Turkey, 1944-1946 (Doctoral dissertation, University of Cambridge).
Bilgin, M. S. , & Morewood, S. (2004). Turkey's reliance on Britain: British political and diplomatic support for Turkey against Soviet demands, 1943–47. Middle Eastern Studies, 40(2), 24-57.
Çakal, H. (2006). The origins of the Cold War in the Middle East: the Turkish case (Doctoral dissertation, Bilkent University).
Çandar, C. (2020). Turkey’s Mission Impossible: War and Peace with the Kurds. Lexington Books.
Eagleton, W. (1963). The Kurdish republic of 1946. London; Toronto: Oxford University Press.
Entessar, N. (2007). Competing national identities: The Kurdish conundrum in Iran. Kurdish identity: Human rights and political status, 189-200.
Fahimi, T. P. (2005). A thousand sighs, a thousand revolts: Journeys through Kurdistan. International Journal of Middle East Studies, 37(4), 642.
Frederic, M. W. (2002). Kurds, Arabs and Britons: The Memoir of Wallace Lyon in Iraq 1918-1944.
Golan, G. (1990). Soviet Policies in the Middle East: From World War Two to Gorbachev (Vol. 2). CUP Archive.
Gunter, M. M. (2004). Historical Dictionary of the Kurds. Scarecrow press.
Hasanli, J. (2011). Stalin and the Turkish crisis of the Cold War, 1945-1953. Lexington Books.
Hawrami, A. (2008). Eastern Kurdistan during the Second World War: according to the documents of Soviet Union Archives, (Suleymani: Zheen Publishing House,2008a).
Horowitz, D. L. (1998). Structure and Strategy in Ethnic Conflict‖ Paper prepared for the Annual World Bank Conference on Development Economics. Washington, DC, April, 20-21.
Koohi-Kamali, F. (2003). The political development of the Kurds in Iran: Pastoral nationalism. Springer.
Lucas, S. (1999). Freedom's war: The US crusade against the Soviet Union, 1945-56. Manchester University Press.
Mansfield, S. (2014). The Miracle of the Kurds: A Remarkable Story of Hope Reborn in Northern Iraq. New York: Worthy Publishing.
McDowall, D. (2007). a modern history of the Kurds. New York: I. B. Tauris.
Modelski, G. (1974). World power concentrations: typology, data, explanatory framework. General Learning Press
Mojab, S. (2001). Women and Nationalism in the Kurdish Republic of 1946. Women of a non-state nation: The Kurds, 71.
Nerwiy, H. K. T. (2012). The Republic of Kurdistan, 1946. Leiden University, 293.
Özkan, B. (2020). The 1945 Turkish-Soviet Crisis. Russia Global Affairs, 18, 156-87.
Romano, D. , & Gurses, M. (2014). Conflict, Democratization, and the Kurds in the Middle East: Turkey, Iran, Iraq, and Syria. Springer.
Tamkin, N. (2009). Britain, Turkey and the Soviet Union, 1940–45: Strategy, Diplomacy and Intelligence in the Eastern Mediterranean. Springer.
Valli, A. (2014). Kurds and the state in Iran: The making of Kurdish identity (Vol. 36). IB Tauris.
Yıldız, K. , & Tanyel, B. T. (2004). The Kurds in Iran: The Past, Present and Future. London: Pluto Press.