نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
گروه معارف اسلامی، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران.
10.22080/jpir.2022.21292.1212
چکیده
مدل‌سازی آینده دکترین جنگ پیشگیرانه علیه تروریسم برمبنای سیاست بوش پسر درپسا 11 سپتامبر
چکیده:
تروریسم پدیده‌ای است که جهان معاصر ما به شکل پیچیده‌ای گرفتار آن شده و علیرغم تلاش گسترده برای مبارزه با این پدیده، امکان حذف یا کنترل جدی آن در آینده نزدیک نمی‌رود. بعد از حادثه 11 سپتامبر، تیم بوش پسر و نومحافطه‌کاران حاکم بر کاخ سفید به طراحی استراتژی مبتنی بر «جنگ پیشگیرانه» علیه تروریسم پرداختند و این سیاست در طول دو دهه آغازین قرن جدید در کاخ سفید استمرار داشته است. در این نوشتار ما با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و مطالعه کتب، اسناد و اخبار مربوطه، این راهبرد مبارزه با تروریسم را مورد بررسی قرار داده‌ایم و به این نتیجه رسیده‌ایم که این استراتژی باتوجه به مختصات جنگ پیشگیرانه (نیاز به دشمن سازی، دیدگاه خاص غرب به اسلام، یکجانبه گرایی، استاندارد دوگانه و تلاش برای توسعه هژمونی آمریکایی) و آثار و نتایج آن (عدم توجه به ریشه تروریسم، رد مسئولیت کیفری اتباع آمریکایی، رخداد فجایع و مسئولیت جمعی، افزایش محدودیت‌های سیاسی و اجتماعی و خشونت‌های حکومتی) در صورتی که با سیاستهای یکجانبه‌گرایانه آمریکا استمرار پیدا کند، منجر به افزایش شکاف با دستاوردهای جدید حقوق بین‌الملل در عرصه جزایی شده و در این صورت محکوم به شکست خواهد بود.
کلیدواژه‌ها
«آقای بوش! نمی‌شود همه مردم دنیا را کشت»، (1382). اطلاعات ضمیمه 22/5/82، شماره 22844.
«آمریکا سیاستی دیگر می‌خواهد» (1385) مصاحبه‌ی برژینسکی با هفته‌نامه‌ی آلمانی فرایتاک، ترجمه‌ی احمد سمایی، اطلاعات 21/5/85، شماره‌ی 23699.
«ابراز نگرانی اندونزی در مورد خطر گسترش تروریسم در جهان» (1385) اطلاعات 2/6/85، شماره‌ی 23709.
ارسنجانی، حسن (1342) «حاکمیت دولت‌ها»، سازمان کتاب‌های جیبی.
استریندبرگ، آندراس (1385) «اشتباه دردناک در استراتژی خاورمیانه‌ای آمریکا»، اطلاعات 13/6/85 (منبع: گزارش «دشمن دشمن من» در هفته‌نامه‌ی آمریکن کانزرواتیو)، شماره‌ی 23718.
اسلر، گوین (1380) «آمریکا، رؤیایی بر بادرفته» (خشم ایالات متحده)، ترجمه‌ی علی آقامحمدی و پیمان دفتری، چاپ اول، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
«اعضای یک گروه شبه نظامی ضددولتی در آمریکا دستگیر شدند» (۱۳۷۵)، اطلاعات21/7/75، شماره 20877.
الأعلام العربی (1385) «دمکراسی آمریکایی در خاورمیانه، راهکارها و موانع»، ترجمه‌ی اسماعیل اقبال، اطلاعات 20/6/85 ، شماره‌ی 23723.
«امروز به طور رسمی آمریکا از معاهده‌ی تأسیس دادگاه جنایات بین‌المللی خارج می‌شود» (1381) اطلاعات 16/2/81 (برابر 6 مه 2002).
الإنتقاد (1384) «مرز میان تروریسم با مبارزه علیه اشغال‌گری»، ترجمه‌ی اسماعیل، اطلاعات 21/12/84، شماره‌ی 23585.
«انحراف از حقیقت در نگاه غرب» (1385) نگاهی به تحلیل ادوارد سعید نویسنده‌ی فقید جهان عرب، اطلاعات 19/6/85، شماره‌ی 23722.
بازتاب (بی‌تا) «دومین فاجعه‌ی انسانی در قانا، آخرین حربه‌ی اسرائیل برای تغییر جهت جنگ»: www.baztab.com
باوند، داوود هرمیداس (1370) «تغییر مفهوم مسؤولیت بین‌المللی»، مجموعه مقالات اولین سمینار بررسی «تحول مفاهیم»، به اهتمام سیدعلی قادری، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
برانلی، ایان (1383) «حقوق بین‌الملل در واپسین سال‌های قرن بیستم»، ترجمه‌ی صالح رضایی پیش رباط، چاپ اول، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
بلدسو، رابرت و بولیسلاو بوسچک (1375) «فرهنگ حقوق بین‌الملل»، ترجمه‌ی دکتر بهمن آقایی، چاپ اول: گنج دانش.
-«پروژه‌ی دشمن‌سازی سازمان‌های اطلاعاتی غرب» (1384) بخش اول، اطلاعات ضمیمه 23/4/84، شماره‌ی 23389.
تایم (1385- الف) «شرم از جنگ»، ترجمه‌ی فاطمه واعظی، اطلاعات ضمیمه 25/5/85، شماره‌ی 23703.
تایم (1385- ب) «فرصتی برای تغییر استراتژی»، ترجمه‌ی فاطمه واعظی، اطلاعات ضمیمه 21/6/85، شماره‌ی 23724.
چامسکی، نوآم (1382) «دلیلی برای ترس»، ترجمه‌ی ک.صفائی، ایران 13/8/82، سال نهم، شماره‌ی 2629.
«حادثه‌ی 11 سپتامبر از منظری دیگر» (1385) اطلاعات 22/6/85، شماره‌ی 23700.
«حمایت از جنگ» (1385) شبکه‌ی بین‌الملل روزنامه‌ی اطلاعات، اطلاعات 22/7/85، شماره‌ی 23751.
داوید، دومینیک (1382) «مفهوم امنیت پس از حادثه 11 سپتامبر»، ترجمه‌ی معصومه سیف افجه‌ای، چاپ اول: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی
«دموکرات‌ها قانون جدید شکنجه را لکه‌ی ننگی برای آمریکا دانستند» (1385) کیهان 29/7/85، شماره‌ی 18646.
دوئرتی، جیمز و فالتزگراف، رابرت (1372) «نظریه‌های متعارض در روابط بین‌المل»، ترجمه‌ی علیرضا طیب و وحید بزرگی، جلد اول، قومس.
دهقانی، رضا (1382) «دیپلماسی آمریکا در قبال دیوان بین‌المللی کیفری»، اطلاعات شماره‌های 22994 الی 22997 (ایام پایانی بهمن 82).
رامونه، ایناسیو (1382) «نظارت تام»، صبح صادق 20/5/82، شماره‌ی 113.
روزنامه‌ی اطلاعات 21/6/85، شماره‌ی 23724.
رویترز و ایسنا (1382) «انتقاد خاورمیانه به سخنرانی اخیر بوش»، خراسان 18/8/82، شماره‌ی 15700.
سن‌فرانسیسکو کرانیکل (1385) «شکست دکترین جنگ پیشگیرانه»، اطلاعات 12/6/85 (خبرگزاری جمهوری اسلامی)، شماره‌ی 23717.
«سوء‌‌استفاده آمریکا از قدرت» (1385) مصاحبه‌ی زیبگنیو برژینسکی با روزنامه‌ی مردم ارگان حزب کمونیست چین، ایران 31/2/85، سال دوازدهم، شماره‌ی 34780.
«سیاست بی‌شرمانه» (1385) اطلاعات 30/5/85، شماره‌ی 23707.
سیمپسون، جان (1384) «قصور رسانه‌ها؟!»، ترجمه‌ی فریدون دولتشاهی، اطلاعات ضمیمه 28/4/84 (منبع: بی.بی.سی آنلاین)، شماره‌ی 23393.
شبکه‌ی بین‌الملل روزنامه اطلاعات به گزارش خبرگزاری رویتر (1384) «نقض آشکار آزادی مدنی آمریکایی‌ها از سوی کاخ سفید»، اطلاعات 29/9/84.
شبکه‌ی بین‌الملل روزنامه اطلاعات به نقل از روزنامه الوطن (1385) «سایه‌ی سنگین صهیونیسم بر آمریکا»، اطلاعات 11/5/85، شماره‌ی 23692.
ظریف، علی (1384) «سیاستهای خاورمیانه‌ای حوزه‌ی آتلانتیک در یک نگاه»، اطلاعات 27/1/84، شماره‌ی 23316.
«عفو بین‌الملل بار دیگر بوش را محکوم کرد» (1382) اطلاعات 15/4/82، شماره‌ی 22812.
غفاری، حنیف (1385) «کالبدشناسی تروریسم در دنیای امروز»، رسالت 27/4/85، سال بیست و یکم شماره‌ی 5915.
فغانی، حجتالله (1380) «محور شیطانی بوش، واکنش‌های جهانی و دورنمای بحران»، بخش سوم، اطلاعات 25/12/80، شماره‌ی 22443.
قاسمیان، علی و علی فلاح‌نژاد (1387) «استراتژی جنگ پیشگیرانه ایالات متحده آمریکا علیه عراق در بوته‌ی نقد»، مطالعات سیاسی، دوره‌ی 1 شماره‌ی 2: 120-103.
کاسسه، آنتونیو (1370) «حقوق بین‌الملل در جهانی نامتحد»، ترجمه‌ی دکتر مرتضی کلانتریان، دفتر خدمات حقوق بین‌الملل جمهوری اسلامی.
کاظمی، علی‌اصغر (1372) «روابط بین‌الملل در تئوری و در عمل»، قومس.
کامینسکی، جان (1382) «دشمن مطلوب، جنگ بی‌پایان بر علیه آزادی»، ترجمه‌ی مزدا حجت‌اللهی، ایران 13/8/82، سال نهم شماره‌ی 2629.
کرمانی، جمال‌الدین (1381) «تبعیض آشکار در آغاز کار»، اطلاعات 24/4/81.
گاردین (1382) «چرا آمریکا از کوبا می‌ترسد؟»، ترجمه‌ی پوراندخت مجلسی، ایران 13/8/82، سال نهم، شماره‌ی 2629.
گورباچف، میخائیل (1385) «جهان جدید بی‌نظم است»، اطلاعات 6/6/85، شماره‌ی 23712.
«محدودیت‌های اجتماعی در تئوری جنگ با ترور» (1385) اطلاعات 1/6/85 (خبرگزاری جمهوری اسلامی)، شماره‌ی 23708.
مصلی‌نژاد، عباس (1388) «جنگ پیشگیرانه در ابتکار بین‌المللی اوباما»، ژئوپلیتیک، دوره‌ی 5 شماره‌ی 3: 70-84.
مظفرپور، نعمت‌الله (1385) «خاورمیانه‌ی بزرگ از نمای نزدیک»، اطلاعات 2/6/85 (منبع: لوموند دیپلماتیک)، شماره‌ی 23709.
مقتدر، هوشنگ (1373) حقوق بین‌الملل عمومی، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
مورگنتا، هانس. جی (1374) سیاست میان ملت‌ها، ترجمه‌ی حمیرا مشیرزاده، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
میرزایی ینگجه، سعید (1373) تحول مفهوم حاکمیت در سازمان ملل متحد، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
میرمحمدصادقی، حسین (1377) «حقوق جزای بین‌الملل» (مجموعه مقالات)، چاپ اول: نشر میزان.
«نشست امنیتی اتحادیه اروپا برای مقابله با تروریسم» (1385) اطلاعات 26/5/85، شماره‌ی 23704.
ناصرزاده، هوشنگ (1372) اعلامیه‌های حقوق بشر، جهاد دانشگاهی (ماجد).
نوول آبزرواتور و لوموند (1382) «نگاه فرانسوی»، ایران 13/8/82، سال نهم، شماره‌ی 2629.
والیس، جیم (1382) «الهیات خودساخته‌ی بوش»، ترجمه‌ی آرمن نرسسیان، ایران 13/8/82، سال نهم شماره‌ی 2629.
نیوزویک (1382) دیوار حائل، سند آشکار تجاوز رژیم صهیونیستی به حریم‌های شناخته‌شده‌ی بین‌المللی، ترجمه‌ی فریدون دولتشاهی، اطلاعات 21/5/82، شماره‌ی 22843.
هاپکینز، ریموند. ای و ریچارد مانزباخ (1372) بازیگران سیاست بین‌الملل در: ماهیت سیاست‌گزاری خارجی در دنیای وابستگی متقابل کشورها، گردآوری: جیمز باربر و مایکل اسمیت، ترجمه‌ی دکتر سیدحسین سیف زاده، قومس.
هانتینگتون، ساموئل (1372) رویارویی تمدن‌ها، قسمت دوم، ترجمه‌ی مجتبی امیری، اطلاعات 31/5/72، شماره‌ی 19986.
«هرماه 11 هزار کودک عراقی از سوء‌تغذیه می‌میرند» (۱۳۷۴)، اطلاعات 18/7/74 ، شماره 20598.
«هم‌ذات پنداری خشونت و امنیت» (1381) جام‌جم 26/10/81، سال سوم، شماره‌ی 781.
Rynolds, Philip. A, (1981). "Non-State Actors and International Outcomes", in: "Perspectives on World Politics" by: Micheal Smit and Richard Little, The Open University Press
Wolfers, Arnold, (1991). "Actors in International politics", in: "The Theory and Practice of International Relation" by: William C. Olson, Prentice Hall
)