جستاری بر روابط تجاری – نظامی ایران و قدرت‌های اروپایی در دوره پهلوی اول (با تاکید بر نظریه نظام جهانی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه مازندران

10.22080/jpir.2022.23932.1297

چکیده

بررسی روابط ایران با سایر کشورها در دوره پهلوی اول به دلیل آن‌که هم در عرصه داخلی (استقرار نظم جدید و انقراض حکومت قاجارها پس از سال‌ها) و هم در عرصه خارجی (شکل‌گیری قطب‌بندی‌های جدید در نظام بین‌الملل) متضمن حوادث تاثیرگذاری در تاریخ معاصر بوده است، می‌تواند به درک جامع جایگاه ایران در این دوره کمک شایانی کند. در این میان کاربست نظریه نظام جهانی به دلیل ویژگی‌های ماهوی آن و تقسیم‌بندی کشورها در دو محور مرکز و پیرامون نیز برای تحقق هدف مذکور، مفید به نظر می‌رسد.
با توجه به این نکات در این پژوهش به دنبال پاسخ به این پرسش اساسی بوده‌ایم که: در چارچوب نظام جهانی اقتصادی، وضعیت روابط تجاری – نظامی ایران و قدرت‌های اروپایی ناظر بر چه مواردی بوده و جایگاه ایران در نظام مذکور چگونه بوده‌است؟ یافته‌های ما که با به کارگیری روش توصیفی – تحلیلی و واکاوی اسناد، مدارک و منابع مرتبط با موضوع حاصل شد حاکی از آن بود که در قالب نظام جهانی، جایگاه کشور ایران به عنوان یک کشور حاشیه‌ای تثبیت شد؛ به همین دلیل در بعد تجاری، فراهم کردن مواد اولیه و خام فروشی برای تامین صنایع کشورهای مرکزی و در بعد نظامی اکتفا به مونتاژ، وابستگی شدید نیروهای نظامی به تسلیحات وارداتی و سلب امکان سیاست‌گذاری مستقل در حوزه صنایع نظامی از جمله مهم‌ترین ویژگی‌های روابط ایران و قدرت‌های اروپایی در دوره پهلوی اول بود.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار