مطالعات راهبردی سیاست بین الملل

صفحه اصلی

مرور

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

اطلاعات نشریه

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اخبار و اعلانات

اطلاعات آماری نشریه

راهنمای نویسندگان

ارسال مقاله

فرم تعهد اخلاقی

فرم تعارض منافع

داوران

تماس با ما

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه مازندران

10.22080/jpir.2022.23932.1297

چکیده

بررسی روابط ایران با سایر کشورها در دوره پهلوی اول به دلیل آن‌که هم در عرصه داخلی (استقرار نظم جدید و انقراض حکومت قاجارها پس از سال‌ها) و هم در عرصه خارجی (شکل‌گیری قطب‌بندی‌های جدید در نظام بین‌الملل) متضمن حوادث تاثیرگذاری در تاریخ معاصر بوده است، می‌تواند به درک جامع جایگاه ایران در این دوره کمک شایانی کند. در این میان کاربست نظریه نظام جهانی به دلیل ویژگی‌های ماهوی آن و تقسیم‌بندی کشورها در دو محور مرکز و پیرامون نیز برای تحقق هدف مذکور، مفید به نظر می‌رسد.
با توجه به این نکات در این پژوهش به دنبال پاسخ به این پرسش اساسی بوده‌ایم که: در چارچوب نظام جهانی اقتصادی، وضعیت روابط تجاری – نظامی ایران و قدرت‌های اروپایی ناظر بر چه مواردی بوده و جایگاه ایران در نظام مذکور چگونه بوده‌است؟ یافته‌های ما که با به کارگیری روش توصیفی – تحلیلی و واکاوی اسناد، مدارک و منابع مرتبط با موضوع حاصل شد حاکی از آن بود که در قالب نظام جهانی، جایگاه کشور ایران به عنوان یک کشور حاشیه‌ای تثبیت شد؛ به همین دلیل در بعد تجاری، فراهم کردن مواد اولیه و خام فروشی برای تامین صنایع کشورهای مرکزی و در بعد نظامی اکتفا به مونتاژ، وابستگی شدید نیروهای نظامی به تسلیحات وارداتی و سلب امکان سیاست‌گذاری مستقل در حوزه صنایع نظامی از جمله مهم‌ترین ویژگی‌های روابط ایران و قدرت‌های اروپایی در دوره پهلوی اول بود.

کلیدواژه‌ها

مراجع

اداره کل گمرک (1320). آمار بازرگانی ایران با کشورهای خارجه، تهران: چاپخانه فاروس.

آریان‌فر، حمیدرضا (1386). «یونکرس و توسعه صنعت ایران (1301-1311ش)» ، فصلنامه تاریخ روابط خارجی، شماره 33، 124-91.

بیات، کاوه و حبیبی، مریم (1387). روابط نظامی ایران و فرانسه در فاصله دو جنگ اول و دوم جهانی، تهران: مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی.

پیرا، فاطمه (1379). روابط سیاسی-اقتصادی ایران و آلمان (بین دو جنگ جهانی)، تهران: انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی.

زرگر، علی اصغر (1372). تاریخ روابط سیاسی ایران و انگلیس، ترجمه‌ی کاوه بیات، تهران: انتشارات پروین. شکرزاده، حسن، آبادیان، حسین (۱۳۹۶). «روابط تجاری ایران و ژاپن در دوره رضاشاه (۱۳۰۸ تا ۱۳۲۰)» ، فصلنامه پژوهش های تاریخی،1(9)، ۵۸-۴۱.

شیرزادی، رضا (1393). نوسازی، توسعه، جهانی‌شدن (مفاهیم، مکاتب، نظریه‌ها)، تهران: نشر آگه. عابدی اردکانی، محمد، نادری بنی، روح‌الله، شفیعی سیف آبادی، محسن (1390). «تحلیلی سازه انگارانه از رفتار دولت های بزرگ با ایران در دوره رضاشاه». دانش سیاسی، 1 (7)، 145-176. عاقلی، باقر (1379). رضاشاه و قشون متحدالشکل (1300 – 1320 ش)، تهران: نامک. عبدی، عیسی (1383). اسناد و مکاتبات تیمورتاش، وزیر دربار رضاشاه (1312 - 1304 ه.ش)، تهران: طبع و نشر. فوران، جان (1386). مقاومت شکننده: تاریخ تحولات اجتماعی ایران: از سال 1500 میلادی مطابق با 879 شمسی تا انقلاب، ترجمه‌ی احمد تدین، تهران: رسا. فیاضی، عمادالدین و درخشان پور، حامد (1387). «نگرشی بر دلایل ناکامی روابط ایران و آلمان در زمان رضاشاه». مسکویه، 2(8), 181-208. کاتوزیان، محمدعلی (1391). اقتصاد سیاسی ایران از مشروطیت تا پایان سلسله پهلوی، ترجمه‌ی محمدرضا نفیسی و کامبیز عزیزی، تهران: نشر مرکز. کونتزل، ماتیاس (1391). آلمانی‌ها و ایران، ترجمه‌ی مایکل مبشری، پاریس: انتشارات خاوران. مختاری اصفهانی، رضا (1394). پهلوی اول (از کودتا تا سقوط)، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه. هوشنگ‌مهدوی، عبدالرضا (1393). سیاست خارجی ایران در دوران پهلوی 1300 – 1357، تهران: پیکان. یکرنگیان، میرحسین (1384). سیری در تاریخ ارتش ایران از آغاز تا پایان شهریور 1320، تهران: انتشارات خجسته. Andersson, Lennart (2010). "Civil and Military Aviation in Iran 1924-1949", Andersson Aviation Site, Available at: http://artiklar.z-bok.se/Iran-2.html Ball, Robert W. D. (2011). Mauser Military Rifles of the World. Iola: Gun Digest Books. Bonakdarian, M. (2000). "US-Iranian Relations, 1911-1951" . The United States and the Middle East. Diplomatic and Economic Relations in Historical Perspective.‏ Bransom, Alan (1991). "The Tiger Moth Story", Fourth Edition. Shrewsbury, UK: Airlife Publishing Ltd. Chelsi Mueller (2016) Anglo-Iranian Treaty Negotiations: Reza Shah, Teymurtash and the British Government, 1927–32, Iranian Studies, 49:4, 577-592. Davilla, Dr. James J.; Soltan, Arthur M. (2002). "French aircraft of the First World War". Flying Machines Press. pp. 101–126. Heinonen, Timo (1992)." Thulinista Hornetiin", Helsinki: Keski-Suomen Ilmailumuseo. Majd, M. G. (2001). "Great Britain and Reza Shah". University Press of Florida.288–89, 299–302 Mason, Francis K. (1994). "The British Bomber since 1914". London: Putnam Aeronautical Books. Turner, John & Nowarra, Heinz J. (1971). "Junkers; an aircraft album", Allan; 1st Edition edition. Wallerstein, I. M., & Wallerstein, S. R. I. (2004). World-systems analysis: An introduction. Duke University Press.‏ Ward, S. R. (2014). "Immortal, Updated Edition: a military history of Iran and its armed forces". Georgetown University Press. Zirinsky, M. P. (2002). Great Britain & Reza Shah: The Plunder of Iran, 1921-1941. The Middle East Journal, 56(2), 339. Zoeller, Horst (1998). "Junkers International Activities". Available at: geocities.com