نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای مدیریت بازرگانی،دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشجوی دکترای رشته اقتصاد، دانشکده دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه صنعتی شریف

3 عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی و روابط بین‌الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی

10.22080/jpir.2022.21329.1214

چکیده

کریدور اقتصادی چین-پاکستان از مهمترین مولفه‌های ابتکار یک‌کمربند-یک‌جاده به‌حساب می‌آید. پژوهش حاضر با طرح این پرسش که راهبردهای بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در قبال کریدور چین-پاکستان چیست، تلاش کرده تا با تکیه بر با تکیه بر نظریه بازی‌ها و روش پژوهش توصیفی-تحلیلی، به آن پاسخ بدهد. در پاسخ به سوال فوق، فرضیه پژوهش این است که آمریکا با همراهی کشورهای هند و پاکستان بازی منطقه‌ای را آغاز کرده که طی آن با حضور ایران در پیمان سه جانبه هند، ایران و افغانستان و همچنین حضور چین در کریدور سی‌پک ، فرصت شکل‌گیری همکاری سودمند تهران و پکن در راستای توسعه بندر چابهار از آنها گرفته‌شد. روش گرداوری داده های پژوهش نیز از طریق مطالعات کتابخانه‌ای انجام گرفته است .
یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند که آمریکا با همراهی کشورهای هند و پاکستان، بازی در منطقه شکل‌گرفته که خروجی آن ایجاد شکاف میان‌ دو کشور ایران و چین در راستای عدم توسعه مسیرهای ترانزیتی دو طرف در بندر چابهار است. بدین منظور، ایالات متحده آمریکا بازیگردان اصلی دو اتحاد منطقه‌ای در جنوب و غرب آسیا شد. از یک طرف با چراغ سبز آمریکا، پاکستان اجازه همراهی با چین در کریدور مذکور را پیدا کرد. از طرف دیگر به منظور اطمینان از عدم تمایل ایران برای حضور چین در بندر چابهار، هندوستان به عنوان شریک راهبردی آمریکا، وارد پیمان سه‌جانبه هند-ایران-افغانستان به منظور توسعه بندر چابهار شد. در چنین شرایطی برمبنای مدل معمای زندانی در نظریه بازی‌ها بهترین گزینه پیش‌روی ایران و چین همکاری با یکدیگر در مسیر توسعه بندر چابهار ایران است

کلیدواژه‌ها

دبیری، علی؛ حافظ‌نیا، محمدرضا؛ صفوی،، سید یحیی و اخباری، محمد، (1398). "تحلیل مکانی- فضایی شکل‌گیری و فعالیت گروه‌های تروریستی در نواحی مرزی افغانستان با پاکستان"، دو فصلنامه مطالعات شبه قاره دانشگاه سیستان و بلوچستان، 11 (37)، 25-44. دنیای اقتصاد. 1399. دولت سعودی به دنبال کودتا در پاکستان است؟، https://b2n.ir/941482 سجادپور، محمدکاظم و پورقربان نیاکی، آسیه.(۱۳۹۷). "چین و افراط گرایی بر گرفته از منطقه آسیای مرکزی"، فصلنامه آسیای مرکزی و قفقاز، 103(3)، 66-99. سلیمانی، علیرضا و خالدیان، صفرعلی؛ (1391)، "عنوان فارسی: بررسی روابط آمریکا و پاکستان پس از حوادث 11 سپتامبر و تاثیر آن بر فعالیت های طالبان پاکستانی"، آفاق امنیت، 5 (16)، 157-186. صراف‌یزدی، غلامرضا؛ نجابی، جواد و صبری، محسن، (1390)، "ساختار قدرت در پاکستان و علل ناپایداری سیاسی آن"، فصلنامه علوم سیاسی، 9 (16)، 90-63. طالبی آرانی، روح‌الله، (1395)، "تاملی بر سیاست خارجی اقتصادمحور چین در آغاز سده بیست ‌و یکم"، مرکز پژوهش‌های مجلس. طاهرخانی، ستاره (1390)، درآمدی بر نظریه بازی، فصلنامه سیاست خارجی، 25(1)، 219-242. عبدلی، قهرمان (1387)، نظریه بازی‌ها و کاربردهای آن، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی. عزتی، عزت اله و شکری شمس الدین، (1391) ، "بررسی جایگاه چابهار در ترانزیت شمال جنوب و نقش آن در توسعه شهرهای همجوار"، فصلنامه جغرافیایی سرزمین، 9 (4)، 1-14. کاوه، اسدالله و محمدی، طاهره، (1397)، "روابط هند و چین: از همکاری اقتصادی تا رقابت استراتژیک"، فصلنامه سیاست خارجی، 32 (1)، 163-196. Akhtar, S. (2012). “Dynamics of USA-Pakistan relations in the post 9/11 period: Hurdles and future prospects”. International Journal of Humanities and Social Science, 2(11), 205-213.‏ Aoyama, R. (2016). “One belt, one road”: China's new global strategy”. Journal of Contemporary East Asia Studies, 5(2), 3-22.‏ Atlanticcouncil, 2019, “How to fix the “maximum pressure” campaign on Iran”, https://www. Atlanticcouncil .org / blogs/ iransource/how-to-fix-the- maximum-pressure – campaign -on-iran. Calabrese, john. 2020,”China-Iran Relations: The Not-So-Special Special Relationship”, https://jamestown .org/program/ china-iran-relations-the-not-so-special-special -relationship/. Chaziza, M. (2016). “China–Pakistan relationship: a game-changer for the Middle East?”. Contemporary review of the Middle East, 3(2), 147-161.‏ Chung, C. P. (2018). What are the strategic and economic implications for South Asia of China's Maritime Silk Road initiative?. The Pacific Review, 31(3), 315-332.‏ Daniels, R. (2013). “Strategic competition in South Asia: Gwadar, Chabahar, and the risks of infrastructure development.” American Foreign Policy Interests, 35(2), 93-100.‏ Fiori, A., & Passeri, A. (2015). “Hedging in search of a new age of non-alignment: Myanmar between China and the USA.” The Pacific Review, 28(5), 679-702.‏ Foreignpolicy, 2020, “India and the United States Need Each Other Mostly Because of China”, https://foreignpolicy.com/2020/08/03/india-united-states-balancing-china-threat/. Gould, Joe& Ansari , Usman. (2019). “Money isn’t everything: Pakistan seeks more than US funds in meeting with Trump”, https://www.defensenews.com/global/mideast-africa /2019 /07/23/ money-isnt-everything-pakistan-seeks-more-than-us-funds-in-meeting-with . Hindustantimes, (2020). “Defence Minister Rajnath Singh meets Iran’s General Hatami, discusses bilateral issues”, https://www.hindustantimes.com/world-news/defence-minister-rajnath-singh-discusses-bilateral-ties-regional-security-with-iranian-counterpart/storyqx0qqS230bhWmEdSjkG V5M.html. Kaura, Vinay. "India-US Relations: From Distant Partners to an Alliance. " Parameters 48.3 (2018): 37-46.‏ Kennedy, Scott. (2015). “Made in China 2025”, Center for Strategic and International Studies. Available at: http://csis.org/publication/made-china-2025 . Laskar, Rezaul. (2021). “Biden’s pick for Pentagon chief says Pak action against LeT, JeM ‘incomplete’.” https://www.hindustantimes.com/india-news/bidens-pick-for-pentagon-chief-says-pak-action-against-let-jem-incomplete-101611119883610.html. Layne, Christopher, (2020), “Coming Storms The Return of Great-Power War,” https: //www foreignaffairs.com/articles/united-states/2020-10-13/coming-storms. Leung, G. C. (2011). “China's energy security: Perception and reality”. Energy Policy, 39(3), 1330-1337.‏ Mistry, D. (2019). “convergence in US-Pakistan security relations.” Asian Security, 1-20.‏ Mustikhan, Ahmar. (2016). Half million Chinese to take Gwadar by 2023: Report. The times of india, https://timesofindia.indiatimes.com/blogs/balochistan-insight/half-million-chinese-to-take-gwadar-by-2023-report/. NOTEZAI, MUHAMMAD AKBAR, (2019), “Will Balochistan Blow Up China’s Belt and Road?”, https://foreignpolicy.com/2019/05/30/will-balochistan-blow-up-chinas-belt-and-Regional Cooperation Agreement on Combating Piracy and Armed Robbery against Ships in Asia, 2020, 3rd quarter report, https://www.recaap.org/resources/ck /files/reports/ quarterly/ReCAAP% 20ISC %203rd%20 Quarter%202020% 20Report.pdf. Rapoport, A. (2018). International relations and game theory. In Arms Control and Disarmament (pp. 39-50). Palgrave Macmillan, Cham.‏ Reuters, (2020). UPDATE 1-China Sept crude oil imports up 2.1% m/m as port congestion eases, https://www.reuters.com/article/china-economy-trade-oil- Robinson, D. R., & Goforth, D. J. (2004). Alibi games: The asymmetric prisoner’s dilemmas. Toronto, June, 4.‏ Shepardson, David.(2018). “Trump says U.S. has gotten 'nothing' from Pakistan aid”, https://www.reuters.com/article/us-trump-pakistan-idUSKBN1EQ112. Shichor, Y. (2018). “Gains and Losses: Historical Lessons of China’s Middle East Policy OBOR Initiative.” Asian Journal of Middle Eastern and Islamic Studies, 12(2), 127-141.‏ Shoukat, A., & Gomez, E. T. (2018). “Transformation of political elite as regime changes in Pakistan.” Asian Journal of Political Science, 26(1), 35-52.‏ Siddiqui, Taha. (2019). “Poor Nation, Rich Army”, https://foreignpolicy .com/2019/03/21/ poor - nation- rich-army/. Siddiqui, Zuha. (2020). “In Pakistan, the Army Tightens Its Grip”, https://foreignpolicy .com/2020/07/08/in-pakistan-the-army-tightens-its-grip/. South asia terrorism portal, 2020. https://www.satp.org/datasheet-terrorist attack/ explosions/pakistan. Snidal, D. (1985). The game theory of international politics. World Politics: A Quarterly Journal of International Relations, 25-57.‏ Sun, Y. (2013). “March West: China’s Response to the U.S. Rebalancing”, https://www .brookings.edu/blog/up-front/2013/01/31/march-west-chinas-response-to-the-u-s-rebalancing/. Sushentsov, Andrey. (2013), “U.S. MILITARY PRESENCE IN ASIA-PACIFIC REGION”, http://www .foreignpolicy.ru/en/analyses/u-s-military-presence-in-asia-pacific-region. Tema, M. (2014). Basic assumptions in game theory and international relations. International Relations Quarterly, 5(1), 1-4.‏ Zhang, Z. (2011). “China's energy security, the Malacca dilemma and responses”. Energy policy, 39(12), 7612-7615.‏ Zubir, M., & Basiron, M. N. (2005). “The Strait of Malacca: the Rise of China, America’s Intentions and the Dilemma of the Littoral States” , Maritime Studies, 2005(141), 24-26.‏