پیامدهای ژئوپلیتیک زیست محیطی خزر بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه علامه طباطبایی

10.22080/jpir.2022.22470.1255

چکیده

ژئوپلیتیک زیست‌محیطی مبتنی بر مطالعه تغییرات بوم‌شناسی، سیاست‌های امنیتی جهان صنعتی، جغرافیای تهدیدهای زیست‌محیطی، تأثیرات نظام جهانی از تخریب محیط‌زیست و پناهندگان زیست‌محیطی در قالب گفتمان‌های سیاسی می‌تواند بر امنیت ملی بازیگران در سطوح ملی، منطقه‌ای و فراملی تأثیرگذار باشد. در این چارچوب، منطقه خزر با توجه شرایط خاص جغرافیایی و انسانی متأثر از مسائل زیست‌محیطی همانند آلودگی، مرگ آبزیان و بیماری‌های واگیر است. لذا، ایران به عنوان یک کشور ساحلی می‌تواند تحت‌الشعاع چنین مخاطراتی قرار گیرد. بنیان پژوهش کنونی بر این سؤال استوار است که ژئوپلیتیک زیست‌محیطی خزر چه پیامدهای برای امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران به همراه دارد؟ در بیان فرضیه تحقیق به نظر می‌رسد ژئوپلیتیک زیست-محیطی خزر بر بنیاد شناسه‌های رژیم حقوقی بازدارنده، محصور بودن دریاچه، آلودگی‌های نفتی و غیرنفتی، ضعف مشارکت کشورهای ساحلی برای انتقال دبیرخانه کنوانسیون محیط زیست تهران در ژنو به منطقه خزر و تعیین دبیر اجرایی برای آن، امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران را متأثر می‌سازد. این نوشتار به روش توصیفی ـ تحلیلی و گردآوری اطلاعات به شیوه کتابخانه‌ای و آمار و ارقام به واکاوی ایده طرح شده پرداخته است. نتایج پژوهش نشان داد، ژئوپلیتیک زیست‌محیطی خزر و شناسه‌های مرتبط با آن برخی پیامدهای امنیتی برای جمهوری اسلامی ایران نظیر تهدیدات بالقوه و بالفعل ناشی از سواحل خزر، ریزگردها، تغییرات اقلیمی، رسوب‌‌گذاری، زلزله و نوسانات سطح آب را به همراه داشته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

دوفصلنامه سیاست و روابط بین الملل
دوره 5، شماره 10
آبان 1400
صفحه 123-141

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار