بررسی پیامدهای سیاسی-امنیتی روابط ترکیه و اسرائیل بر منطقه خاورمیانه2017-1990

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم سیاسی دانشکده علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه یزد، یزد، ایران

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد مطالعات منطقه‌ای، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه یزد، یزد، ایران

10.22080/jpir.2020.2952

چکیده

روابط ترکیه و اسرائیل پدید آورندۀ اتحاد سیاسی- امنیتی و نظامی در منطقه خاورمیانه بود. این اتحاد تأثیرات بسیاری بر کشورهای منطقه خاورمیانه گذاشت. به قدرت رسیدن حزب عدالت و توسعه و اجرای دکترین عمق استراتژیک، ترکیه سطح جدیدی از روابط سیاسی- امنیتی را در منطقه آغاز نمود. ایفای نقش میانجیگری در معادلات منطقه‌ای بین اسرائیل و سایر کشورهای عربی، به ترکیه قدرت مانور بیشتری بخشید و ترکیه را از تنها متحد اسرائیل به یک رهبری استراتژیک در منطقه تبدیل نمود. ترکیه در تلاش بود در سایه اجرای دکترین عمق استراتژیک به جایگاه برتری در میان کشورهای منطقه دست یابد. بیان ارزشهای جدید از سوی رهبران ترکیه سبب تقابل با اسرائیل گردید و تنشهای سیاسی- نظامی را در منطقه پدید آورد. در بررسی روابط سیاسی- امنیتی ترکیه و اسرائیل سوال اصلی این مقاله این است که، روابط ترکیه و اسرائیل طی سالهای 1990 تا 2107 چه پیامدهایی بر منطقه خاورمیانه داشته است؟ یافته‌های این پژوهش نشان میدهد، ایجاد ائتلافهای سیاسی- امنیتی در منطقه خاورمیانه، اجرای دکترین عمق استراتژیک و انعکاس آن در روابط ترکیه و اسرائیل، پیامد امنیتی روابط ترکیه و اسرائیل بر زیر سیستم خلیج فارس، ایران، زیر سیستم شامات، خروج اسرائیل از انزوای سیاسی، از جمله پیامدهای روابط سیاسی– امنیتی ترکیه و اسرائیل بوده است. نویسندگان در این پژوهش با بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای – اسنادی، اینترنتی و با رویکرد توصیفی- تحلیلی با نگاهی جامع‌تر به بررسی پیامدهای روابط سیاسی- امنیتی ترکیه و اسرائیل در طی سالهای 1990 تا 2017 پرداخته‌اند.

کلیدواژه‌ها


امیرآبادیان، نزهت (1390). «اردوغان در دور قهرمانی خاورمیانه دیپلماسی با طعم تند پوپولیسم»، روزنامه شرق، شماره 1367، ص7، دسترسی در magiran.com/n2376892 
التیامی نیا، رضا (1392). «تبیین نقش قدرتهای منطقه‌ای در منطقه شامات و چشم اندازهای پیش رو»، دوفصلنامه مطالعات بیداری اسلامی، سال دوم، شماره چهارم، پاییز و زمستان، صص92-63.
اکبری، نورالدین (1396). فراز و فرود اسلام گرایان در ترکیه، تهران: نشر مخاطب، چاپ اول.
الحباشنه، خالد عبدارزاق (1999). العاقات الاردنیه و الاسرائیله فی ظل معاهده السلام، مترجم: مهدی قویدل، بیروت، بیسان، للنشر و التوزیع والاعلان، 1999، ص455.
اجی یوسفی، امیر محمد و همت ایمانی (1389). «تحولات روابط ترکیه و اسرائیل در دهۀ اخیر و پیامدهای آن بر ایران»، تهران: فصلنامه روابط خارجی، سال سوم، شماره دوم، تابستان، صص 140-75.
حق پناه، جعفر (1394). «علل توجه به بهبود روابط ترکیه و اسرائیل و چالش ها و پیامدهای آن»، مرکز بین المللی مطالعات صلح
حمیدی، سمیه و زینب قاسمی (1394). «راهبرد امنیتی قدرتهای منطقه‌ای ایران، ترکیه و اسرائیل در قبال بحران سوریه(2011-2014)»، دو فصلنامه مطالعات بیداری اسلامی، سال چهارم، شماره هفتم، بهار و تابستان، صص 77-61 .
خالقی نژاد، مریم (1397). «روابط متقابل اسرائیل با کشورهای شورای همکاری خلیج فارس و آینده آن»، مرکز بین المللی مطالعات صلح.
علی حسینی، علی و حسین عربیان (1396). «تحلیل ناکامی قرائت حزب عدالت و توسعه در الگو شدن برای جهان اسلام»، تهران، نشریه علوم سیاسی، سال بیستم، شماره 79، پاییز، صص 152-133.
رستمی، فرزاد و علیرضا تارا (1397). «تحلیل روابط عربستان سعودی و اسرائیل در سایه توافق هسته‌ای ایران»، فصلنامه سیاست جهانی، دوره هفتم، شماره دوم، تابستان، صص141-115.
سنایی، اردشیر و شقایق حیدری (1387). «روابط ترکیه پس از به قدرت رسیدن حزب عدالت و توسعه2007-2002»، تهران: مطالعات روابط بین الملل، زمستان، شماره 5، صص 58-31.
طاهری، ابراهیم (1392). «روابط قطر و اسرائیل»، دیدگاه سیاست و امنیت، https://www.farsnews.com/news
سنیه، افرایم (1381). اسرائیل پس از 2000، مترجم: عبدالکریم جادری، نشر دوره عالی جنگ دانشکده فرماندهی و ستاد، چاپ اول.
شمس، مرتضی (1377). «تهدیدهای نظامی-امنیتی اسرائیل علیه جمهوری اسلامی ایران»، مطالعات راهبردی، پیش شماره 2
کریمی، محمود (1392). «فصل نوین رابطه ترکیه و اسرائیل»، مرکز بین المللی مطالعات صلح، دسترسی در: http://peace-ipsc.org/fa.
گوهری‌مقدم، ابوذر و رامین مددلو (1395). «ریشه‌های عثمان‌گرایی در سیاست خارجی ترکیه (2002-2015)»، فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست، سال پنجم، شماره 17، تابستان، شماره پیاپی 47.
موسوی، سیدحسین (1380). «مطالعات منطقه‌ای: اسراییل شناسی ـ ایالات متحده شناسی»، تهران: مرکز پژوهش‌های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه مطالعات اوراسیای مرکزی، دوره 7، شماره 1، بهار و تابستان.   
موسوی، سیدحسن (1386). «الگوی امنیت منطقه‌ای در خلیج فارس، تجربه‌ها و موانع»، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال دهم، زمستان، شماره مسلسل 38.
موسوی زاده، علیرضا و مهدی جاودانی مقدم (1388). «جایگاه استراتژیک کردستان عراق در سیاست خارجی اسرائیل و الزامات سیاست خارجی ایران»، دانشنامه حقوق و سیاست، شماره11، بهار و تابستان، صص222-201.
نظرپور، داوود؛ ناوه‌کش، محسن (1391). «تنش در روابط ترکیه-اسراییل و پیامدهای بین المللی آن»، فصلنامه مطالعات منطقه‌ای: ایالات متحده-اسرائیل شناسی، سال چهارم، شماره اول، زمستان، صص 76-53.
A Critical Constructivist Analysis
  Alsaftawi, M. (2017), “Turkish policy towards Israel and Palestine: Continuity and change in the relations of the Turkish-Palestinian-Israeli triangle under the rule of the Justice and Development Party (AKP) (2002-2016)”, Academic Year 2016-2017 , January 2017, Ghent Belgium
Aras, B. (2000). “Turkish-Israeli-Iranian Relations in the Nineties: Impact on the Middle East”,Middle East Policy, VOL. VII, NO.3, June, availibil at: https:// www.mepc.org/ journal/ turkish-israeli-iranian-relations-nineties-impact-middle-east
Bayram, F. (2010). Ideology and political discourse: a critical discourse analysis of Erdogan's political speech. Annual Review of Education, Communication & Language Sciences, 29
Bengio, O. (2004), “The Turkish - Israel Relationship, Changing Ties of Middle East Outsiders”, Newyork, by Palgrave Macmillan First Pablished.
Bengio, O. (2009) , “Turkey and Israel In The Aftermath of the Gaze War: Relation at a Crossrod?” Telaviv Notes, Februay,8, 2009.
Bilgin, V. (2004), “Turkish-Isreli Entente: The impact of Turkish- Israeli Algnment on Turkish-Iranin Relathons”. http://www.thesis.bilkent.edu.tr/0002496.pdf
Carley, P. (1995). “Turkey’s Role in the Middle East” United States Institute of Peace”. Peaceworks No. 1 Sunday, January 1, 1995, available at https://www.usip.org  
Kosebalaban, H. (2010). “The Crisis in Turkish-Israeli Relations: What is its Strategic Significance?” Middle East Policy, 17 (3), 36-50.
Miranto, E. (2017).Davutoğlu Doctrine and Turkish Foreign Policy in the Middle East”, Jurnal Politik Profetik, Volume 5, No. 2 Tahun 2017.
 Müftüler-Bac, M. (2015) ,“TURKEY AND ISRAEL: AN EVOLVING PARTNERSHIP” of Regional Affairs, (44), 1-3.
Şenol, A. (2010). “Understanding the new activism of Turkey in the Middle East: Turkey as an emerging soft power”. Middle East Technical University - Master Thesis.