بررسی تطبیقی دیپلماسی فرهنگی ایران و ترکیه در آسیای مرکزی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

با توجه به اهمیت روزافزون فرهنگ در روابط بین الملل و تأثیر گذاری این مؤلفه در کشورهای مختلف و بویژه اثربخشی فرهنگی ایران و ترکیه در آسیای مرکزی از جمله زبان،تاریخ،دین و اشتراکات فرهنگی دیگر، نگارنده با چارچوب نظری قدرت نرم و دیپلماسی فرهنگی و روش پژوهشی توصیفی-تحلیلی با رویکرد مقایسه ای به این پرسش اساسی پرداخته است که عملکرد دیپلماسی فرهنگی ایران و ترکیه در منطقه آسیای مرکزی طی سالهای 1991-2014 از چه وجوه همسان/ ناهمسانی در الگوی ساختاری و الگوی اجرایی برخوردار بوده است؟ فرضیه آن که به نظر میرسد با توجه به همسانی/ناهمسانی الگوی ساختاری و الگوی اجرایی دیپلماسی فرهنگی دو کشور ایران و ترکیه،شباهت/تفاوت هایی در کاربرد ابزارهای دیپلماسی فرهنگی دو کشورهمچون ابزارهای رسانه ای ، آموزش زبان ملی، نمایشگاه های فرهنگی و تصویرسازی مثبت وجهه ملی در آسیای مرکزی وجود دارد.یافته های پژوهش علیرغم همانندیها و ناهمانندیهای دیپلماسی فرهنگی ایران و ترکیه در کشورهای آسیای مرکزی، به عملکرد اثربخش دیپلماسی فرهنگی ایران در تاجیکستان و همچنین موفقیت نسبی ترکیه در قزاقستان اشاره دارد. چارچوب نظری این پژوهش مبتنی بر نظریه قدرت نرم و دیپلماسی فرهنگی می باشد.

کلیدواژه‌ها


  1. 1.آدمی، علی ، نوری، مهسا (1392)، دیپلماسی فرهنگی ترکیه در آسیای مرکزی: فرصت­ها و چالش­های پیش­رو، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، شماره 83، پاییز، صص27.

    1. پارمر، ایندرجیت، کاکس، میشل (1390)، قدرت ‌نرم ‌و سیاست‌ خارجی ‌آمریکا (دیدگاه‌های ‌نظری، تاریخی‌ و جدید) ترجمه‌: جواد ‌علی‌پور، انتشارات امام صادق(ع).
    2. حسن خانی، محمد (1384)، «دیپلماسی فرهنگی و جایگاه آن در سیاست خارجی کشورها»، دو‌فصلنامه دانش سیاسی، شماره دوم، صص 148-135.
    3. حسن خانی، محمد (1386)، نقش فرهنگ و ابزارهای فرهنگی در طراحی و پیشبرد دیپلماسی؛ با تأکید بر سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا. مجموعه مقالات همایش ارتباطات بین فرهنگی و سیاست.
    4. حقیقی، رضا (1386)، فرهنگ و دیپلماسی (در آیینه­ی دیپلماسی فرهنگی اتحادیه­ی اروپا در قبال جمهوری اسلامی ایران)، تهران: انتشارات بین‌المللی الهدی.
    5. دهشیار، ح (1385)، چارچوب تئوریک نظام بین­الملل و منافع ملی، پژوهش حقوق و سیاست، سال هشتم، شماره­ی 20، بهار و تابستان صص74-53.
    6. دفتر مطالعات سیاسی و بین­المللی وزارت امور خارجه (1378)، کتاب قزاقستان، تهران: مرکز چاپ و انتشارات.
    7. 8. دفتر مطالعات سیاسی و بین­المللی وزارت خارجه (1374)، تاجیکستان.
    8. دفتر مطالعات سیاسی و بین­المللی (1387)، کتاب سبز قرقیزستان. تهران: چاپ اول، مرکز چاپ و انتشارات وزارت خارجه، بهار.
    9. رابینسون، ر (1347)، جمهوری اول تکالینرکیه ترجمه­ی ایرج امینی. کتابفروشی تهران، تهران.
    10. زیرک، عیسی (1376)، شناسنامه فرهنگی ترکمنستان، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، اداره کل فرهنگی و آسیا و اقیانوسیه، خردادماه.
    11. سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی (فروردین 1382)، مجله­ی چشم­انداز.
    12. سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی (1390)، نمایه 9،ترکمنستان، معاونت بین­الملل، مرکز بین­المللی تبلیغ. پاییز.
    13. سازمان فرهنگ و تبلیغات اسلامی (1378)، طلایه، نگاهی به وضعیت فرهنگی تبلیغی ازبکستان.
    14. شکوهی، سعید (1390)، بررسی مؤلفه­های دکترین عمق استراتژیک داوود اوغلو، سایت بررسی استراتژیک، بازیابی شده در: http://strategicview.org/1390/02/25
    15. شرف­الدین، سید حسین (1385)، دیپلماسی فرهنگی آمریکا و فرانسه. فصلنامه­ی علوم سیاسی، سال نهم، شماره­ی سی­وششم، زمستان، صص356-349.
    16. عابدینی، محمدحسین (1384)، فعالیت های فرهنگی دولتهای خارحی در آسیای مرکزی. ماهنامه­ی ایراس، شماره­ی 4.
    17. مرجانی­نژاد، احمد (10/12/1391)، دیپلماسی دینی در ترکیه، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، بازیابی شده در: www.icro.ir/index.aspx?fkeyid=&siteid.
    18. ملکیان، محسن (1391)، روابط فرهنگی ایران و تاجیکستان، مطالعات اوراسیای مرکزی، سال پنجم، شماره 11، پاییز و زمستان، صص114-95.
    19. نقدی­نژاد، حسن و پورابراهیم، ناصر (1388)، بررسی سیاست­های ترکیه در آسیای مرکزی و قفقاز. فصلنامه­ی مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، زمستان، صص58-33.
    20. نوروزی، نورمحمد (1379)، تقابل ایران و ترکیه در آسیای مرکزی و قفقاز. مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، شماره­ی 29، بهار.146-113.
    21. واعظی، محمود (1386)، ژئوپلتیک بحران در آسیای مرکزی و قفقاز، (بنیان­ها و بازیگران)، تهران: وزارت امورخارجه.
    22. Kalin, i. (2008). "Turkey and the Middle East: Ideology or Geopolitics? Private View, No.13, autumn, 193-207.
    23. Malone, G.D. (1998). Political Advocacy and Cultural Communication: Organizing the Nation, s Public Dioplomacy. University Press of America.
    24. Nye. Joseph(2004),Soft power: The Means To Success in Word of Politics , New York: public Affairs 2004.
    25. Nye. Joseph (2005), Soft Power and Higher Education, New York : Harvard University.
    26. Nye. Joseph S(1990) Bound To Lead: The changing Nature of American power” , New York:Basic Books.