نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)

2 دانشگاه بین المللی امام خمینی ره

چکیده

 
پس از تشکیل جمهوری اسلامی در عراق، جمهوری اسلامی ایران رسمأ از عراقی باثبات، امن و مستقل که در عین دوستی با ایران، قادر و مایل به کاهش نفوذ ایالات متحده آمریکا در تحولات داخلی عراق باشد حمایت کرد اما شکل‌گیری عراق نوین با ویژگی‌های متفاوت از ساخت قدرت و سیاست، ضرورت تعریف نوین از نقش و موقعیت عراق در سیاست نرم و دیپلماسی هوشمند جمهوری اسلامی ایران با این کشور را اجتناب ناپذیر می‌کند. اهمیت عراق بیش از هر چیز به دلیل فراهم آوردن ظرفیت‌های فرصت‌سازی در سیاست خارجی ایران در سطح روابط دوجانبه، منطقه‌ای و روابط با قدرت‌های بزرگ بوده است. براین اساس هدف این نوشتار تحلیل نفوذ سیاسی جمهوری اسلامی ایران در عراق نوین است به خصوص آنکه در ساختار سیاسی نوین نیروهای شیعی و کرد نقش اصلی و بی سابقه‌ای را به­دست آورده‌اند. از همین فرصت بکر است که جمهوری اسلامی ایران با پیگیری قدرت هوشمند به دنبال تسخیر افکار عمومی شیعیان و کردهای این کشور برآمده تا با بهره‌گیری از قدرت نرم به استحکام و گسترش روابط خود با عراق بپردازد. این مقاله، با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی در صدد پاسخ به این پرسش اصلی است که قدرت نرم ایران چگونه در کشوری که پس از اشغال نیروهای ائتلاف به رهبری ایالات متحده آمریکا تحت حمایت این کشور بود؛ توانسته مانع تحقق سیاست‌ها و اهداف راهبردی آمریکا در این کشور باشد؟ یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که نفوذ نرم جمهوری اسلامی ایران در عراق نوین مبتنی بر سه حوزه­ی ارزشی اعتقادی، فرهنگی اجتماعی سیاسی بوده که با به کارگیری دیپلماسی هوشمند در عراق توانسته تأثیر منفی بر تحقق اهداف و منافع راهبردی آمریکا بگذارد.

کلیدواژه‌ها

1. «قدرت و نفوذ ایران در عراق بیش از آمریکاست» (1393) در http://irdiplomacy.ir 2. آرکلگ، استوارت (1379)، چارچوب‌های قدرت، ترجمه مصطفی یونسی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی. 3. برنا بلداجی، سیروس (1384)، «روابط جمهوری اسلامی ایران و عراق نوین (چالش‌ها، فرصت‌ها و تهدیدها)». مجلس و پژوهش، سال 12، شماره 50-49. 4. تافلر، آلوین (1370)، تغییر ماهیت قدرت (دانش، ثروت و خشونت در آستانه قرن بیست‌ویکم)، ترجمة حسن نورائی بیدخت و شاهرخ بهار، تهران: مرکز ترجمه و نشر کتاب. 5. جمشیدی، محمدحسین و رسول محمدی گهرویی (1391)، «جمهوری اسلامی ایران و عراق نوین: تبیینی بر کاربرد قدرت نرم در عراق نوین در راستای تحقق ارزش‌های انقلاب اسلامی»، مطالعات جهان اسلام، دوره1، شماره 4. 6. حسینی، حسن (1383)، طرح خاورمیانه بزرگتر (قاعده و القاعده) در راهبرد امنیت ملی آمریکا، تهران: انتشارات مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر. 7. درویشی، فرهاد و زهره همتی (1392)، «هویت ایرانی – اسلامی: آماج قدرت نرم آمریکا»، مطالعات سیاسی جهان اسلام، دوره 2، شماره 7، پاییز 1392. 8. عسگری، محمود (1384)، «ویژگی‌ها و کارکرد قدرت نرم»، اطلاعات راهبردی، سال سوم، شماره 34. 9. کوزه‌گر، ولی (1389)، «روابط ایران با حکومت اقلیم کردستان عراق»، گزارش، سال نوزدهم، شماره 219. 10. نای، جوزف (1383)، «کاربرد قدرت نرم»، ترجمه سیدرضا میرطاهر، راهبرد دفاعی، سال دوم، شماره 6. 11. نای، جوزف (1384)، «قدرت نرم و سیاست خارجی آمریکا»، ترجمه سهراب انعامی علمداری، اطلاعات راهبردی، شماره 34. 12. نای، جوزف (1389)، قدرت نرم؛ ابزارهای موفقیت در سیاست بین‌الملل. ترجمه سید محسن روحانی و مهدی ذوالفقاری، تهران: دانشگاه امام صادق (ع). 13. هالستی، کی. جی (1373)، مبانی تحلیل سیاست بین‌الملل، ترجمه بهرام مستقیمی و مسعود طارم سری، تهران: وزارت امور خارجه. ب) انگلیسی
1. Nye, Joseph (2002), The Paradox of American Power, Oxford: Oxford University Press