نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار حقوق دانشکده مدیریت و کمیسر دریایی، دانشگاه علوم دریایی امام خمینی (ره) نوشهر، نوشهر، ایران
2 عضو هیئت علمی گروه مدیریت دانشکده مدیریت و کمیسر دریایی دانشگاه علوم دریایی امام خمینی(ره) نوشهر، نوشهر، ایران
چکیده
جمهوری اسلامی ایران با فرمان رهبر انقلاب که مبتنی بر دیپلماسی دفاعی صلحآمیز بوده، با حضور نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران نگاه خود را از دریاهای خانگی که همان خلیج فارس و دریای عمان میباشد را در راستای کمرنگ نمودن حضور نامشروع قدرتهای استعماری در منطقه و ایفای نقش ویژه جمهوری اسلامی به عنوان کشوری مهم در جهان، به دور دست برده است. دیپلماسی دفاعی دریایی جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر صلح و عدمسلطهپذیری و عدمسلطهگری برای پیشبرد هدفها و کار ویژههای دفاعی است. ایران بهواسطه قرار گرفتن در شمال اقیانوس هند، مجاورت با خلیجفارس، تنگه هرمز، دریای عمان و دریای خزر از موقعیت ژئوپلیتیکی و دریایی ویژهای در منطقه و جهان برخوردار است و اقتدار دریایی و برخورداری از یک نیروی دریایی قدرتمند و کارآمد می-تواند تأثیر به سزایی در صیانت از منافع ملی و دستیابی به اهداف دفاعی آن داشته باشد. یافتههای این پژوهش ضمن تبیین الگوی دیپلماسی دفاعی دریایی، بیانگر این است که بهرهگیری از تدابیر دیپلماسی دفاعی – دریایی رهبر انقلاب و در کنار حضور در آبهای بینالملل در ارتقای دیپلماسی دفاعی – دریایی جمهوری اسلامی ایران تأثیر بسزایی داشته و تداوم این روند موجب اقتدار دریایی و عزت ملی گردیده و نقش بسزایی در پیشبرد و حفاظت از منافع ملی دارد.
کلیدواژهها
بیانات حضرت امام خامنهای (مدظله). قابل دسترسی در سایت: www.khamenei.ir
اعظمی، هادی و فرشته منش، طیبه (1391). «نیروی دریایی راهبردی و توسعه سواحل مکران»، اولین همایش ملی توسعه سواحل مکُران و اقتدار دریایی جمهوری اسلامی ایران، چابهار.
انعامی علمداری، سهراب (1385). «دیپلماسی دفاعی اروپا»، فصلنامه راهبرد دفاعی، سال چهارم، شماره 14، زمستان.
انعامی علمداری، سهراب (1389). «دیپلماسی دفاعی اروپا»، فصلنامه راهبرد دفاعی، سال هشتم، شماره 31، زمستان.
پایگاه اطلاعرسانی نیروی دریایی راهبردی ارتش، قابل دسترسی در سایت: https://aja.ir/nedaja
جهانیراد، حجتا... (1391). «نقش نیروی دریایی راهبردی در تامین امنیت مرزهای دریای عمان»، اولینهمایش ملیتوسعهسواحلمکُرانواقتداردریاییجمهوریاسلامیایران.
ساعد، نادر (1389). «دیپلماسی دفاعی: تأملی شناختی و کاوش در مبادی»، فصلنامه راهبرد دفاعی، سال هشتم، شماره 31، زمستان.
ساعد، نادر (1389). «دیپلماسی خلع سلاح در پرتو الزامهای یپلماسی دفاعی ج.ا.ا.»، فصلنامه راهبرد دفاعی، سال هشتم، شماره 30، پاییز.
ساعد، نادر و علیدوستی، قاسم (1390). «دیپلماسی دفاعی تطبیقی و ترسیم سازوارۀ الگوی مدیریت آن در ج.ا.ا»، فصلنامه راهبرد دفاعی، سال نهم، شماره 34، پاییز.
سیاری، حبیبالله و خانزادی، حسین (1391). تنگههای راهبردی جهان، تهران: دفتر پژوهشهای نظری و مطالعات راهبردی نیروی دریایی ا.ج.ا.ا.
سیاری، حبیبالله و طحانی، غلامرضا (1394). راهبردها و قدرت دریایی، تهران: انتشارات دفتر پژوهشهای نظری و مطالعات راهبردی نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران.
سیفی بهزاد و کریمی بیرگانی، فرزاد (1396). «عملکرد سازمانهای دریایی جمهوری اسلامی ایران در مقابله با دزدی دریایی در پرتو تحولات حقوق بین الملل»، مجموعه مقالات همایش ملی ایران و حقوق بینالملل صلح و امنیت منطقه ای، انتشارات دانشگاه قم.
سیفی، بهزاد و نصرآبادی، ام لیلا (1398). «تجسس و نجات دریایی توسط کشتیهای جنگی از منظر حقوق بینالملل با تاکیدی بر عملکرد نداجا»، فصلنامهعلمیعلوموفناوریدریا، شماره 92، زمستان.
صفوی (1393). «عمق بخشی به دفاع از انقلاب در فراتر از مرزهای ایران نتیجه تدابیر رهبر انقلاب است»، همایش تبیین اندیشههای دفاعی امام خامنهای.
علیدوستی، قاسم (1388). دیپلماسی دفاعی و کارکرد آن در دولت نهم، در: مبانی حکمی و سیاست عملی دولت نهم در روابط بین الملل، مرکز پژوهش و اسناد ریاست جمهوری، تهران، اردیبهشت.
علیدوستی شهرکی، قاسم و رحمتی پور، لیلا (1397). «رابطه دیپلماسی دفاعی و سیاست خارجی (رهیافت نظری و سازوکار سیاستگذاری)»، سیاست دفاعی، شماره 102، بهار.
قهرمانپور، رحمان (1385). «اهداف و سطوح دیپلماسی دفاعی»، فصلنامه راهبرد دفاعی، سال چهارم، شماره 14، زمستان.
کرمی، جهانگیر (1384). «محیط امنیتی خاورمیانه و سیاست دفاعی جمهوری اسلامی ایران»، مجله سیاست دفاعی، شماره 52 53، پاییز و زمستان.
میرزائی، سیداحمد؛ غریبآبادی، کاظم و رضاییانپور، محمد هادی (1393)، «دیپلماسی دفاعی نوین انگلستان و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین المللی، شماره 21، زمستان.
Bergdahl Jonsson, Niklas (2008). Legal Issues on Self-Defense and Maritime Zones in Naval Operations, Master thesis, FACULTY OF LAW University of Lund, Spring.